نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

توجّه: برای انجام دادن هر کار باید با اندیشیدن، راه صحیح را انتخاب کرد و در مرحله بعد با افراد با تجربه مشورت نمود؛ چنانچه نتیجه ای حاصل نشد می توان استخاره کرد. فال گیری با قرآن (اطّلاع از آینده شخص یا عمل) جایز نیست.

شما با کلیک کردن روی گزینه «استخاره» آیه ای از قرآن را انتخاب می کنید ، سپس نظر معظّم له در مورد آن آیه را خواهید دید.

نرم افزار استخاره با توجه به نظرات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی )

در این نرم افزار همچون وقتی که خودتان بعد از خواندن دعای استخاره صفحه ای از قرآن را به صورت اتفاقی باز می‌کنید، با فشار دادن دکمه‌ی «استخاره» نیز به همان شکل به صورت اتفاقی صفحه ای از قرآن را انتخاب می‌کنید؛
توجه کنید بر خلاف برخی نرم افزار ها که تنها بین تعداد محدودی از آیات امکان انتخاب وجود دارد (302 آیه) و کل قرآن موجود نیست، در این نرم افزار تمام قرآن موجود است و شما در حقیقت در بین تمامی صفحات، صفحه‌ای را انتخاب می‌کنید.
در واقع خودتان استخاره گرفته اید نه دیگری، همانطور که در مفاتیح هم آمده است، اگر کسی خودش استخاره بگیرد بهتر از آن است که دیگری برای او این کار را انجام دهد.
حالا باید جواب استخاره‌ی خود را از اولین آیه‌ی صفحه‌ی سمت راست بدست آورید و ما در این نرم افزار نظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله) در مورد همان آیه را به شما نمایش می‌دهیم؛ چرا که تفسیر یک مرجع فقیه و مفسر قرآن از یک آیه بسیار بهتر از تفسیر خود ماست.
لازم به ذکر است برای استخاره تنها کافیست سه بار صلوات بفرستید و دعاهای مختلفی که آمده است همه مستحب هستند.

پیام کوتاه

سامانه پیام کوتاه دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله در سال 1387 برای ارائه خدمات هر چه بهتر و سهولت دسترسی مقلدین به پاسخ سوالات شرعی، راه اندازی شده است

1- عادی: مقلدین معظم له می توانند متن سوالات شرعي خود را پیامک کرده و در کمتر از 24 ساعت پاسخ آن را دريافت کنند.

2-آنی: کاربر با ارسال عدد 1 فهرست احکام با شماره مربوطه را دریافت می کند و با انتخاب هریک از شماره ها،حکم آن ارسال می شود.

نیاز متقاضیان واقعی ارز تامین شد

تهران - ایرنا- شاخص ارزی در پایان سال گذشته بازدهی حدود ۴ درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که این رقم در سال ۹۹ بیش از ۵۱ درصد بود. از سوی دیگر با شروع به کار تیم اقتصادی دولت سیزدهم، رصد سمت عرضه و تقاضا در بازار ارز به شکل هوشمندانه ای ارتقا یافت.

به گزارش از ایرنا از ایبِنا؛ در این میان، بانک مرکزی در مقام بازارساز با استفاده از بازار متشکل ارزی و سامانه نیما، توانست با وجود تداوم تحریم های بانکی، نیاز ارزی متقاضیان در دو بخش اسکناس و حواله را به خوبی تامین کند. به گونه ای که طبق گفته رئیس کل بانک نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز مرکزی «سال گذشته ۱.۶ میلیارد دلار و ۲ میلیارد دلار معادل یورویی در بازار متشکل ارزی معامله شده است. همچنین در دو ماه ابتدایی سال جاری، در سامانه نیما ۴.۳ میلیارد دلار ارز معامله شد که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته در همین دو ماهه اول سال صد در صد از رشد معاملات برخوردار بوده است.»

از سوی دیگر جدیدترین آمار منتشر شده توسط بانک مرکزی حاکی از تداوم پیشی گرفتن سمت عرضه بر تقاضای ارز در بازار است. به گونه ای که از تاریخ ۱۷ الی ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در بازار متشکل معاملات ارزی، حدود ٨٠ میلیون دلار اسکناس توسط بانک ها و صرافی ها عرضه شده است که از این میزان حدود ۳۸.۵ میلیون دلار معامله شده و این امر حاکی از آن است که میزان عرضه اسکناس بیش از میزان تقاضا بوده است.

اهمیت بازار متشکل ارزی

حسن خانی کارشناس اقتصادی در گفتگو با ایبنا در خصوص بازار متشکل ارزی تاکید کرد: "اگر بازار متشکل ارزی نبود امروز تقاضاهای ارز اشخاص بخش مهمی از تقاضاهای ارزی کشور را به خودش اختصاص می‌داد و تراز ارزی کشورمان را بیشتر تحت فشار قرار می‌داد و ناترازی ایجاد می‌کرد و طبیعتا نرخ ارز را هم دچار چالش می‌کرد. اما امروز با وجود راه اندازی بازار متشکل ارزی می توان گفت تقاضاهای ارزی اشخاص مرتبط با ارز مسافرتی، درمانی، دانشجویی و . اگر در این بازار پاسخ داده شود که قطعا همین طور هم خواهد بود، روی کنترل گردش ارز در کشور اقدام موثری خواهد بود و دست بانک مرکزی نیز برای اعمال سیاست ها باز تر خواهد بود و هرچقدر دست بانک مرکزی در اعمال سیاست در بازار ارز بازتر باشد، طبیعتا ثبات نرخ ارز هم افزایش پیدا خواهد کرد."

افت شاخص ارزی از مهرماه تا به امروز

سال گذشته در میانه مهرماه، میانگین قیمت فروش هر اسکناس دلار آمریکا در صرافی های بانکی و مجاز سطح کشور در کانال ۲۷ هزار تومانی قرار داشت و در ادامه با تغییر سکاندار بانک مرکزی و اتخاذ سیاست های ارزی، روند شاخص ارزی با تعدیل همراه شد. به گونه ای که مقایسه میانگین قیمت فروش هر اسکناس دلار آمریکا در معاملات سومین روز از خردادماه ۱۴۰۱ با مهرماه سال گذشته، نشان از کاهش حدود ۲ هزار تومانی شاخص ارزی دارد. این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی اخیرا در گفتگویی اظهار داشت: ذخایر اسکناسی بانک مرکزی بیشترین ذخایر اسکناس ارزی در تاریخ بانک مرکزی است.

سهم ناچیز بازار غیررسمی از معاملات ارزی

بررسی ها نشان می دهد در شرایطی که نیاز متقاضیان اسکناس و حواله ارزی از طریق بازار متشکل ارزی و سامانه نیما در سطح قابل قبولی تامین شده و در حال تامین است، اما برخی افراد با اهداف سودجویانه و اخلال در روند بازار رسمی ارز، به نرخ های بازار غیررسمی اشاره می کنند؛ این در حالی است که آمارها از سهم کمتر از ۵ درصدی این گونه دادوستدها در معاملات ارزی حکایت دارد. بنابراین باید به این نکته توجه داشت که نرخ های بازار غیررسمی از حجم معاملاتی بالایی برخوردار نیستند و عملا در تعیین نرخ نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز اثرگذار معاملات ارزی، نقشی ندارند.

قانونی که دست دلالان را کوتاه می کند

در شرایطی که در سال های اخیر، جولان دلالان در بازار ارز باعث ایجاد فضای غیرشفاف در معاملات ارزی شده است، به تازگی سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» را برای اجرا به ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حوزه نهاد ریاست جمهوری، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کشور و وزارت دادگستری ابلاغ کرد.

بر اساس این قانون، معاملات فردایی دلار غیرقانونی و مصداق قاچاق ارز است. براساس ویرایش جدید قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که توسط رییس مجلس به دولت ابلاغ شده است، معاملات فردایی ارز غیرقانونی و در حکم قاچاق خواهد بود. در ماده ۱۲ این قانون آمده است که معامله ارز در صرافی یا غیرآن‌ که تحویل ارز و مابه‌ازای آن به روز یا روزهای آینده موکول شده ولی به تحویل ارز منجر نمی‌شود یا از ابتدا قصد تحویل ارز وجود نداشته است و قصد طرفین تنها تسویه تفاوت قیمت ارز باشد، جزو مصادیق قاچاق ارز خواهد بود.

اما معاملات فردایی چیست؟

معاملات دلار فردایی توسط دلالان در سال‌های اخیر از سوی کارشناسان و مسئولان بانک مرکزی در مقاطع مختلف به عنوان یکی از عوامل بر هم زننده ثبات بازار یاد شده است. دلار فردایی همان‌گونه که از نامش مشخص است، به دلاری گفته می شود که در همان روز معامله شده، اما تحویل آن فردا انجام می‌شود، البته فروشندگان دلار فردایی معمولا دلاری در اختیار ندارند و این معاملات تنها به صورت صوری انجام می‌شود و صرفا تفاوت قیمت آن به صورت ریالی تسویه می‌شود.

فروشندگان دلار فردایی عمدتا دلالانی هستند که در خیابان منوچهری، فردوسی و سبزه‌میدان فعالیت می‌کنند، البته برخی از این فروشندگان با کوچ به فضای مجازی، فعالیت‌های خود را به صورت مجازی و در شبکه‌های اجتماعی نیز دنبال می‌کنند.

با اجرای قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌توان با قاطعیت بیشتری با این دلالان برخورد کرد و بدون شک این اقدام کمک بزرگی به حفظ ثبات در بازار ارز و اثرگذاری بیشتر سیاست‌های بازارساز خواهد شد. از سوی دیگر باید به این نکته مهم نیز توجه داشت که ریسک معاملات فردایی به دلیل اینکه به نوعی قمار محسوب می شود، همواره در سطح بالایی بوده است و با اجرای این قانون، بساط افرادی که با ایجاد نوسانات کاذب سعی در افزایش هیجانی نرخ ارز داشتند، برچیده شود و در نتیجه ریسک بالای این گونه معاملات نیز به کمترین سطح کاهش یابد.

غلامرضا مصباحی مقدم؛ رئیس شورای فقهی بانک مرکزی درباره مزیت‌های این قانون به خبرنگار ایبِنا می‌گوید: «طبعا این قانون کمک می‌کند به این‌که ارز، شناسنامه‌دار شود و جابجایی آن با اطلاع بانک صورت گیرد، قاعدتا چنین کاری مانع خروج و قاچاق ارز خواهد شد. به این معنا، خروج ارز از کشور برای واردات مواد اولیه کالا، خدمات، انجام سفر و یا پرداخت مواردی مانند شهریه دانشجویی و امثال این‌ها صورت می‌گیرد. بنابراین تقاضای ارز عقلایی و مورد تایید شبکه بانکی و بانک مرکزی می‌شود و چنانچه تقاضای ارز برای دلالی یا برای خرید ملک خارج از کشور باشد، طبعا نباید به آن پاسخ داد تا جلوی چنین تقاضاهایی گرفته ‌شود. ارز در واقع جزئی از ثروت ملی به حساب می‌آید و این ثروت ملی باید در راستای مصالح و منافع ملی به‌کار گرفته نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز شود».

یحیی لطفی‌نیا؛ کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، با تأکید بر این‌که «هر چقدر جریان ارزی کشور شفاف‌تر شود، امکان مقابله با قاچاق کالا و ارز فراهم می‌شود»، اظهار می‌کند: «بند الف ماده ۱۲ اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌تواند مانع از فعالیت‌های غیررسمی در حوزه ارز شود، بنابراین هرگونه جابه‌جایی و نقل و انتقال ارز باید در سامانه‌های رسمی بانک مرکزی ثبت شود».

تامین ارز کالاهای اساسی بهتر و آسان‌تر از گذشته

صالح‌آبادی؛ رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اقدامات دولت برای اصلاح یارانه‌ها، درباره تأمین ارز از سوی بانک مرکزی برای کالا و مواد اولیه عنوان کرد: در گذشته ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین می‌شد و اکنون تامین ارز با نرخ نیما است که بسیار راحت‌تر خواهد بود، چون در گذشته نرخ ترجیحی بود و صرفاً بانک مرکزی تامین‌کننده بود، اما وقتی ارز نیمایی می‌شود، بخش خصوصی با ارز حاصل از صادرات غیرنفتی ارز مورد نیاز کالاهای اساسی را تأمین می‌کند، بنابراین ارز بهتر تأمین می‌شود. هیچ مشکلی در تأمین ارز کالاهای اساسی نداریم و خوشبختانه درآمد ارزی به دلیل افزایش قیمت نفت و رشد ظرفیت تولید نفت بیشتر هم شده است بنابراین هیچ مشکلی در این بخش نداریم.

افزایش عرضه ارزهای خانگی به بازار و تعدیل شاخص

یکی دیگر از اقدامات موثر قانون گذار در جهت شفاف سازی معاملات بازار ارز در بستر قانون اصلاحی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز «ورود ارز به کشور یا خروج ارز از کشور» و همچنین «هرگونه اقدام به خروج ارز از کشور»، «بدون رعایت ضوابط مربوط که در حدود اختیارات قانونی توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود» از مصادیق قاچاق ارز شمرده می‌شود.

طبق مصوبه اخیر و برای ضابطه‌مند شدن معاملات ارزی، خرید و فروش‌ها باید در سامانه معاملات ارزی بانک مرکزی ثبت شود، همچنین دارندگان ارز برای اینکه مشمول برچسب قاچاق ارز و عواقب آن نشوند باید میزان دارایی ارزی که از گذشته داشته‌اند را هم در این سامانه ثبت کنند.

بند ح ماده الحاقی ۲ مکرر اصلاحیه فوق در این رابطه تأکید می‌کند که «عرضه، حمل یا نگهداری ارز فاقد صورتحساب خرید معتبر یا فاقد مجوز ورود توسط اشخاصی غیر از صرافی، بانک یا موسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی» مصداق قاچاق ارز بوده و البته تصریح شده که «ورود ارز به کشور تا سقف تعیینی توسط بانک مرکزی از شمول این بند خارج است».

در ادامه همین بند آمده است: «مالکان ارز در خصوص ارزهایی که قبل از لازم‌الاجراء شدن این قانون در اختیار داشته‌اند و مازاد بر میزان معافیت ارز قابل حمل و نگهداری اعلامی از سوی بانک مرکزی و فاقد صورتحساب معتبر است، مکلفند ظرف سه ماه نسبت به ثبت اطلاعات در سامانه اقدام کنند».

به این ترتیب افرادی که ارز خانگی نگهداری می کنند باید مراقب باشند که پس از اجرای این قانون اگر دارایی ارزی خود را در سامانه ثبت نکنند ممکن است به عنوان کالای قاچاق با آن برخورد شود.

هرچند باید تاکید داشت که طبق قانون جدید و اعلام بانک مرکزی افراد می‌توانند ارز خود را در اختیار بانک‌ها قرار دهند و با افتتاح حساب سپرده‌گذاری و سود دریافت کنند و بانک‌ها نیز مجاز هستند که هرگاه مردم مبالغ ارزی خود را بخواهند، عینا اسکناس ارز را در اختیار سپرده‌گذاران قرار دهند.

جمع‌بندی

در مجموع، آنچه در این شرایط اهمیت دارد این است که سیاست گذار در جهت شفافیت هرچه بیشتر معاملات ارزی قانون گذاری کرده و در جهت مدیریت بهتر بازار ارز گام برداشته است. این در حالی است که باید یادآور شد که اقدامات کنترلی برای افزایش شفافیت و جلوگیری از سوداگری، پولشویی و فرار مالیاتی همچون ممنوعیت حمل و نگه‌داری بیش از ۱۰ هزار یورو و معادل آن، در همه دنیا و کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا انجام می شود و تفسیر آن به عنوان سیگنالی مبنی بر نداشتن ارز، یک نگاه سطحی نگر و غیر کارشناسی محسوب می شود. آنچه اهمیت دارد، تامین نیاز واقعی متقاضیان ارز اعم از مردم و فعالان اقتصادی در بخش اسکناس و حواله توسط بازار متشکل ارزی و سامانه نیما است. روندی که به گواه آمار و ارقام رسمی، در سطح نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز قابل قبولی است.

نظر مراجع معظم تقلید درباره معامله در بازار فارکس

حوزه/ حجت الاسلام صالحی با تشریح شرایط بازار فارکس و احتمال وجود معاملات صوری، غیرشرعی و ربوی در این بازار به بررسی حکم شرعی فعالیت در فارکس پرداخت.

به گزارش خبرگزاری «حوزه» از اصفهان به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، حجت الاسلام امیر صالحی، کارشناس فقه و مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به بررسی حکم شرعی معامله و فعالیت در بازار فارکس پرداخت.

وی با بیان اینکه به زبان ساده «فارکس» بورس بین المللی تجارت ارز می باشد، اظهار کرد: بازار فارکس بازاری است که در آن ارزهای مختلف نظیر ریال، دلار، یورو، پوند، ین و دینار معامله می شوند.

این مبلغ تصریح کرد: در این بازار یک ارز را توسط ارز دیگری معامله می کنند و کسی که قصد معامله دارد اگر احساس کند که ارزش ارزی در حال افزایش است آن ارز را خریداری می کند و هنگامی که ارزش آن افزایش یافت به فروش آن می پردازد و یا ارز گران را فروخته و پس از ارزان شدن مجدداً خریداری می کند و از این راه سود می برد.

اشکالات بازار فارکس

حجت الاسلام صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: آنچه امروزه به عنوان «بازار فارکس» در اینترنت مطرح است دارای اشکالاتی است که موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات شده است، نخستین اشکال این است که بسیاری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کرده اند دارای هویت مشخصی نیستند و هدف آنها از این کار صرفاً کلاه برداری است و با این شیوه به تطمیع مردم پرداخته و سرمایه آنان را غارت کرده و چون محل معلومی ندارند، مال باخته هیچ راهی برای استیفاء حق خود نخواهد داشت و همه سرمایه خود را از دست خواهد داد.

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: اشکال دیگر بازار فارکس این است که بعضی از سرمایه گذاری های در فضای مجازی یک نمایش صوری بیش نبوده و واقعیت ندارد زیرا آنان اموال سرمایه گذار را جای دیگری مثل قاچاق و نظیر آن سرمایه گذاری کرده اند. این قسم از معاملات فارکس قطعا شرعی نیست زیرا جدای از اشکالات دیگر به شرط سرمایه گذار که صاحب مال است و شرط کرده که سرمایه اش در خرید و فروش ارز به کار گرفته شود عمل نشده است.

شرط حرام معامله را باطل می‌کند

وی ادامه داد: بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و حقیقتاً هم معامله ارز انجام می دهند اما در ضمن قرار داد خود با صاحبان سرمایه شرط هایی مطرح می کنند که آن شرط ها خلاف شرع است، مثل اینکه شرط می کنند در زمانهایی که معامله ای در کار نیست این سرمایه را به صورت ربوی به بانک یا مؤسسه ای قرض داده و سود دریافت کنند.

حجت الاسلام صالحی با بیان اینکه شرط حرام موجب بطلان معامله می‌شود، اظهار کرد: بنابراین کار کردن با چنین بازاری نیز حرام است، بنابراین معاملات فارکسی که امروزه از طریق اینترنت انجام گیرد اگر تمام شرایط معامله در آن رعایت شود یعنی هم هویت کارگزار احراز شود و هم اطمینان حاصل شود که کارگزار مطابق خواست صاحب سرمایه معاملات را مترتب می‌کند و از جهت قوانین کشوری نیز مقررات ورود و خروج سرمایه رعایت شود و قراردادهای جانبی نیز مشروع باشد، شرعاً جایز است.

نظر مراجع معظم تقلید پیرامون فارکس

این کارشناس فقه و احکام شرعی در ادامه به بررسی فتاوای مراجع معظم تقلید پیرامون بازار فارکس پرداخت و گفت: حضرت آیت الله خامنه‌ای در پاسخ به این سؤال که معامله در بازار فارکس چه حکمی دارد می‌فرمایند: بطور کلی صحت معاملات در بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی است.

وی در ادامه افزود: بنا به گفته برخی کارشناسان، کارگزاران بازار فارکس دو دسته اند، دسته اول که اکثر مدعیان کارگزاری از این دسته اند، صرفا یک صفحه مجازی در فضای اینترنت تشکیل داده اند و حضور واقعی در بازار ارز ندارند، این گروه پول مشتریان را دریافت و برای اهداف و برنامه‌های خود استفاده می‌کنند و فقط یک صفحه اینترنتی برای مشتری اختصاص می دهند که مشتری در آن مشغول معاملات به ظاهر ارزی می‌شود، بنابراین معاملات انجام شده غیر واقعی و باطل است و موجب ملکیت درآمد حاصله نمی شود.

حجت الاسلام صالحی خاطرنشان کرد: دسته دوم کارگزاران واقعی هستند که حضور واقعی در بازار ارز دارند و با پول مشتری اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند، که با رعایت ضوابط شرعی و قانونی، فی نفسه اشکال ندارد، ولی باید توجه شود که معاملات باید به صورت واقعی و خرید و فروش ارز باشد، بنابراین اگر کسب درآمد براساس پیش بینی نوسانات قیمت ارز باشد مشروع نیست. معاملات اهرمی، که با اعتبار گرفتن از کارگزار انجام می شود، اگر ماهیت قرض همراه با سود داشته باشد، ربا و حرام است.(استفتاء اختصاصی از دفتر مقام معظم رهبری به شمارهr5r9p6k).

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: حضرت آیت الله سیستانی پیرامون بازار فارکس اجازه ورود در چنین معاملاتی را نمی‌دهند، همچنین نظر حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در خصوص بازار فارکس این است که از آنجایی که معامله در بازار مذکور صوری است و لذا معاملات واقعه در آن صحیح نمی‌باشد، حضرت آیت الله مکارم شیرازی نیز می‌فرمایند با توجه به این‌که فارکس شرایط شرعیه معاملات را ندارد جایز نیست و حضرت آیت الله نوری همدانی هم فتوا می‌دهند که بازار فارکس و معاملات آن صورت شرعی ندارد.

وی در پایان با تأکید بر ضرورت توجه مقلدان به فتاوای مراجع تقلید خود، اظهار کرد: با توجه به اشکالاتی که بازار فارکس دارد و به آن اشاره شد افراد در ورود به این بازار اینترنتی هوشیارانه عمل کرده و فریب ظاهر بزک کرده آن را نخورند و جهات شرعی آن را مورد توجه قرار داده تا انسان دچار معاملات حرام و باطل نشود.

قماری به‌ نام معامله طلای کاغذی/ خرید و فروش صوری در گروه‌های مجازی که جای مغازه را گرفته‌اند

چند سالی است که در سایه نوسانت شدید بازار ارز و طلا، همچنین نبود نظارت از طرف اتحادیه طلا و جواهر، پلیس فتا و قوه قضائیه، شاهد معامله طلا به صورت کاغذی هستیم که سبب شده عده‌ای قلیل به سودهای هنگفت برسند و جمع زیادی تمام سرمایه خود را به باد دهند.

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، چند سالی است که بازار ارز و نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز طلا در ایران دچار نوسانات شدید شده که همین نوسانات شدید و مداوم راه را برای ایجاد فساد در این بازار افزایش داده است.

به طور کلی نبود برنامه مدون، ثبات اقتصادی و به‌ویژه نبود نظارت سبب شده در برخی بازارها فرصت برای تولید و به تبع آن اشتغالزایی جای خود را به دلالی و سوداگری بدهد، چراکه متاسفانه تجربه به برخی ثابت کرده سوداگری سودی به‌مراتب بیشتر از تولید دارد.

بازار طلا هم از این امر مستثنا نیست و شاهد هستیم که مدتی است با ورود سرمایه‌های سرگردان به این بازار، برخی چگونه نبض بازار را در دست گرفته و با یک شبه بالا و پایین کردن قیمت‌ها چه سودهای کلانی که نمی‌برند.

امروز واسطه‌گری به دلیل همین سودهای هنگفت جای تولید در بازار طلا را گرفته و ضربه‌ای سخت به این صنعت وارد کرده است؛ چرا که صنف طلافروشان و طلاسازان(البته نه همه آنان را) به ‌این مسیر سوق داده و آن‌ها را از تولید بازداشته است.

چندی پیش به‌واسطه یکی از دوستان با بازار کاغذی طلا آشنا شدم بازاری که به‌واسطه قمار بودن به‌صورت زیرزمینی فعالیت دارد و همین سوداگران با راه‌اندازی آن، چه سودهای کلانی که نمی‌برند و در مقابل چه افرادی که با وسوسه یک شبه پولدار شدن کل زندگی خود را باخته‌اند.

حتی یک گرم طلا هم معامله نمی‌شود

به‌منظور بیشتر آشنا شدن با روند کار این کاغذبازان سری به یکی از خیابان‌های مشهد که اتفاقا تعداد زیادی واحد طلافروشی در آن مشغول فعالیت است می‌شوم، یکی از مغازه‌ها را نشان کرده و وارد آن می‌شوم، طلافروش مرد جوانی است که پس از معرفی و توضیح در خصوص گزارشی که آن را پیگیری می‌کنم انگار از دادن اطلاعات بَدَش نمی‌آید.

توضیح می‌خواهم از او در خصوص نحوه فعالیت واسطه‌گران که می‌گوید: نحوه فعالیت در این بازار این‌گونه است که یک نفر با ایجاد یک اتاق(به صورت مجازی) تعدادی را با خود همراه می‌کند و تقریبا شاید هر روز این افراد درون اتاق اقدام به خرید و فروش طلا به صورت کاغذی می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: در اصل در این اتاق‌ها طلا به‌صورت واقعی مورد معامله قرار نمی‌گیرد و اصولا طلایی وجود ندارد که معامله شود، بلکه تنها حرف‌ها هستند که رد و بدل می‌شود به این صورت که دو نفر با هم به صورت لفظی طلا معامله می‌کنند و فروشنده قول می‌دهد یک کیلو طلا را یک روز یا سه روز و یا یک هفته دیگر به خریدار بدهد و ملاک معامله قیمت طلا در روز تحویل است.

این طلافروش بیان می‌کند: چنانچه قیمت طلا در روز تحویل افزایش پیدا کرد فروشنده سود حاصل از این معامله را به خریدار می‌دهد، اما چنانچه قیمت طلا کاهش یابد این‌بار باید خریدار ضرر حاصل از کاهش قیمت طلا را به فروشنده تحویل دهد.

وی تصریح می‌کند: در این معامله حتی یک گرم طلا هم ردوبدل نمی‌شود و معاملات بر اساس اطمینان صورت می‌گیرد.

از مغازه وی خارج شده و مابقی مغازه‌ها را برانداز می‌کنم تا ببینم ممکن است کدام یک اطلاعات بیشتری در خصوص این گونه معاملات بدهند.

مغازه‌ای را انتخاب و وارد می‌شوم با وجود تمام روانشناسی که کردم تیرم به سنگ می‌خورد و فروشنده به‌محض اینکه متوجه می‌شود خبرنگارم و موضوع گزارش چیست به همکارش نگاه چپ چپی می‌کند و با اکراه می‌گوید بفرمایید و تقریبا اطلاعات خاصی نمی‌دهد و هرجا که کمی توضیح می‌دهد با اخطار همکارش مواجه می‌شود، ناامید از اینکه تقریبا اطلاعات خاصی به‌دست نیاوردم از مغازه خارج می‌شوم.

نوسانات شدید، اتاق‌های معاملاتی را ایجاد کرده است

وارد یکی دیگر از مغازه‌های طلافروشی می‌شوم برخلاف فروشنده قبلی از موضوع گزارش استقبال و سعی می‌کند اطلاعاتی را که می‌خواهم در اختیارم قرار دهد.

فروشنده می‌گوید: بازار ارز و طلا متأثر از هم هستند هر زمان ارز افزایش قیمت را تجربه می‌کند به تبع آن طلا هم دچار افزایش قیمت می‌شود و بالعکس.

وی ادامه می‌دهد: از زمانی که نوسانات بازار ارز و طلا افزایش یافته است شاهد ایجاد این اتاق‌ها هستیم و پیش از این نوسانات چنین معاملاتی به این شکل را شاهد نبودیم.

بسیاری زندگی‌شان را پای این اتاق‌ها باختند

وی با بیان این نکته که این معاملات به نحوی است که یک نفر سود می‌کند، اما چندین نفر متضرر می‌شوند، ابراز می‌کند: همکاران بسیاری داشتیم که کار و زندگی خود را رها کرده و وارد این اتاق‌ها شدند و هرچه داشتند باختند.

این طلافروش می‌افزاید: حتی برخی هستند که توان ایجاد مغازه طلافروشی را ندارند، اما با جمع کردن چند نفر اقدام به احداث یک اتاق می‌کنند.

وی بیان می‌کنند: در این اتاق‌ها به دو روش معامله صورت می‌گیرد در یک روش براساس اعتمادِ خریدار و فروشنده معامله صورت می‌گیرد و در روش دوم پولی تحت عنوان بیعانه و تضمین قرارداد وسط گذاشته می‌شود و طرف برنده معامله چه خریدار و چه فروشنده سود خود را از روی مبلغ تضمین برمی‌دارند.

طمع؛ مانع کنار کشیدن از این‌گونه معاملات

این طلافروش این روش معامله را قمار می‌داند و تصریح می‌کند: بسیاری در این بازار ضرر کرده‌اند، اما طمع نمی‌گذارد از این بازار کنار بکشند، البته معمولا افرادی که سرمایه زیادی دارند وارد این بازار نمی‌شوند.

وی ضمن بیان اینکه این اتاق‌ها در تهران، مشهد و اصفهان نسبت به دیگر شهرها بیشتر است، ابراز می‌کند: تا زمانی که نوسانات ارز و طلا شدید باشد این اتاق‌ها هم به کار خود ادامه می‌دهند، به طور کلی در هر بازاری که نوسانات به این شدت باشد سوداگری رخ می‌دهد.

از نحوه فعالیت کانال‌های تلگرامی و وجود تحلیل‌گران در این کانال‌ها نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: عده‌ای با راه‌اندازی یک کانال تلگرامی و عضو کردن جمعی در آن نوسان‌گیری می‌کنند و در همان کانال‌ها لینکی را درج و اعلام می‌کنند چنانچه تحلیل بهتر می‌خواهید وارد این کانال ویژه شوید و تنها تعداد خاصی اجازه ورود به این کانال‌های ویژه را دارند و هر ماه با دادن 500 هزار تومان از تحلیل‌های این تحلیل‌گران بهره می‌برند.

این طلافروش ادامه می‌دهد: به نظر من که این تحلیل‌ها همگی دروغ و حتی گاهی بچگانه هستند، چنانچه در این تحلیل‌ها کمی دقت کنید می‌بینید مثلا امروز طلا گرمی 930 هزار تومان است و تحلیل‌گر می‌گوید تا گرمی 950 بالا می‌کشد و یا زمانی که به گرمی 850 کاهش می‌یابد، تحلیل‌گر می‌گوید گرمی 830 را هم ببینید، این تحلیل‌ها از یک بچه هم برمی‌آید.

چرا پلیس فتا کانال‌های تلگرامی را جمع نمی‌کند؟

وی ادامه می‌دهد: جمع کردن این کانال‌ها و اتاق‌ها عملا اقدام مشکلی نیست، اما نمی‌دانم چرا پلیس فتا کاری نمی‌کند و اجازه رشد به آن‌ها می‌دهد.

ماندن در بازار حتی به‌قیمت ضرر 3 میلیارد تومانی!

در ادامه تحقیقاتم در خصوص این گونه معاملات با یکی از افرادی که با این بازار آشنایی کامل داشت وارد گفت‌وگو شدم، وی گفت: از آنجا که پایه این اتاق‌ها بر اساس اطمینان و اعتماد به طرفین بنا شده است فردی که وارد این اتاق‌ها می‌شود باید شناخته شده و مورد اعتماد باشد تا زمانی که در معامله متضرر شد، ضرر را یا خودش پرداخت کند و یا ضامن او.

وی ادامه داد: به همین دلیل وارد شدن به این اتاق‌ها به سادگی نیست و باید به واسطه یک آشنا وارد این اتاق شوید، یکی از دوستانم که درون این اتاق‌ها فعالیت دارد اقدام به وارد کردن یکی از دوستانش به اتاق کرد، به دلیل ضرری که این فرد متحمل شد و اقدام به پرداخت ضرر به طرف دوم معامله نکرد، آشنای من مجبور به پرداخت ضرر 3 میلیارد تومانی وی کرد تا خودش بتواند در این بازار معامله بماند!

وی بیان می‌کند: به طور کلی هر فردی که بخواهد در این اتاق‌ها بماند و فعالیت کند باید ضرر حتی ضررهای هنگفت را بپردازد تا حذف نشود.

در ادامه به سراغ رئیس اتحادیه طلاوجواهر مشهد می‌روم.

پلمب 3 اتاق معاملات کاغذی طی یک سال اخیر

معبودی‌نژاد در خصوص کانال‌های تلگرامی که اقدام به تحلیل قیمت طلا می‌کنند، می‌گوید: این پیش‌بینی‌ها واقعی نیست، چندی پیش همین تحلیل‌گران گفتند قیمت طلا افزایش می‌یابد و این در حالی بود که قیمت کاهش یافت.

وی ضمن بیان این نکته که متأسفانه این کانال‌ها در بیشتر استان‌ها فعالیت دارند، ادامه می‌دهد: اتحادیه‌ها در حال مبارزه با این کانال‌ها هستند و هر کجا تخلف محرز شود ضمن تشکیل پرونده به دادگاه ارجاع می‌شوند.

رئیس اتحادیه طلاوجواهر مشهد در ادامه سخنان خود به معاملات کاغذی طلا اشاره و ابراز کرد: در این گونه معاملات فردی اتاقی را اجاره و تلفن تماسی هم در اختیار می‌گیرد و با جمع کردن عده‌ای گرد هم اقدام به معامله طلا به صورت کاغذی می‌کنند بدون اینکه طلایی مورد معامله قرار گیرد.

معبودی‌نژاد با تاکید بر اینکه این معاملات کاملا قمار است، افزود: فعالین این اتاق‌ها به انتهای هفته که می‌رسند اصطلاحا تصفیه می‌زنند و از آنجا که معاملات بسیار سنگین است بسیاری زندگی‌شان را می‌بازند.

وی ضمن توصیه به افرادی که وارد این بازار شده و یا زین پس می‌خواهند وارد شوند، خاطرنشان می‌کند: بارها اعلام کرده‌ایم که فعالیت در این اتاق‌ها غیرقانونی است در صورت مشاهده برخورد صورت می‌گیرد، اما متأسفانه برخی همچنان وارد این اتاق‌ها می‌شوند با این تفکر که سودی هنگفت نصیب‌شان شود، اما هرچه دارند را می‌بازند.

رئیس اتحادیه طلاوجواهر مشهد از پلمب سه اتاق معاملات کاغذی در مشهد طی یک سال اخیر خبر داد و گفت: در حال حاضر نیز برای دو اتاق در دادگاه پرونده تشکیل شده است.

معبودی‌نژاد با بیان این نکته که در این اتاق‌ها فقط افراد خاصی سود می‌برند، در خصوص تاثیر این اتاق‌ها بر بازار طلا، تصریح می‌کند: باتوجه به اینکه طلایی جابه‌جا نمی‌شود و تنها بر روی کاغذ معاملات انجام و سود و ضرر حاصل از معاملات رد و بدل می‌شود، بنابراین تاثیر آنچنانی بر بازار ندارد و تنها فعالین این بازار را از زندگی ساقط می‌کند.

وی می‌افزاید: قیمت طلا رابطه مستقیم با قیمت دلار دارد و هر زمان که دلار افزایش قیمت یابد طلا هم افزایش قیمت را تجربه می‌کند، همچنین عرضه و تقاضا هم در رابطه با افزایش یا کاهش قیمت تأثیرگذار است.

رئیس اتحادیه طلاوجواهر مشهد تاکید می‌کند: طی دو سال اخیر به‌واسطه نوسانات شدید ارز و طلا شاهد ایجاد این اتاق‌ها و کانال‌ها هستیم و سابق بر این این اتاق‌ها را نمی‌دیدیم.

عدم پاسخگویی نیروی انتظامی

متأسفانه با وجود تماس‌های مکرر و نامه‌نگاری با پلیس فتا و پلیس امنیت اقتصادی استان هیچ کدام حاضر نشدند در این خصوص و میزان نظارت‌ها و پلمب‌های احتمالی این اتاق‌های کاغذی و جمع‌آوری کانال‌های تلگرامی پاسخ دهند و هر کدام توپ را به زمین دیگری پاس دادند.

** همانگونه که در گزارش پیش‌رو گفته شد طی دو تا سه سال اخیر به دلیل نوسانات شدید در بازار ارز و طلا، بسیاری وسوسه شده و به سمت معاملات کاغذی رفتند معاملاتی که به گفته علما جایز نیست.

به طور مثال رهبری معظم انقلاب در استفتائی در پاسخ به اینکه حکم خرید و فروش طلا در بازار کاغذی چیست؟، گفته‌اند: چنین معامله ای نافذ نیست و شرعاً اعتبار ندارد، در معامله صحیح شرعی باید جنس و قیمت معیّن باشند (ولو در وقت معامله جنس و قیمت رد نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز و بدل نشود)؛ اما باید پس از آن قابل رد و بدل باشند، بنابراین چنین معامله‌ای که دارای این خصوصیات نیست و صوری هست شرعاً بی‌اعتبار است.

با وجود اینکه گفته می‌شود معاملات کاغذی در بازار تأثیری ندارد، اما در آماری که سال 96 از میزان معاملات کاغذی طلا در جهان انجام شده نشان می‌دهد که معاملات کاغذی گسترده در بازارهای بین‌المللی تأثیر زیادی بر نوسانات قیمت طلا داشته است بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی مؤسسه جی. اف. ام. اس، ارزش کل مبادلات کاغذی طلا در سال ۲۰۱۶ به ۹.۸ تریلیون دلار رسیده که این رقم نسبت به مبادلات ۶.۷ تریلیون دلاری سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۴۶ درصد رشد داشته و مبادلات کاغذی بر روند نوسانات قیمت طلا از مبادلات فیزیکی و تقاضای سرمایه‌گذاری بیشتر بوده است.

از آنجا که اینگونه مبادلات در کشور ما اعتبار قانونی ندارد و به صورت مخفیانه انجام می‌شود آماری از میزان آن وجود ندارد، اما شاید بتوان گفت بی‌تأثیر در قیمت‌ها هم نباشند.

آنچه مسلم است اینکه اینگونه معاملات در سایه نبود نظارت کافی از طرف دستگاه‌های مسؤول از قبیل قوه قضائیه، پلیس فتا و اتحادیه هر روز بیش از گذشته رشد می‌یابد و شکلی جدید به خود می‌گیرد.

شرط دلار برای صعود سکه / پیش بینی قیمت سکه امروز 29 اردیبهشت

اقتصادنیوز : به عقیده برخی از معامله گران روند قیمت سکه امروز نزولی خواهد بود این دسته از فعالان معتقدند که امروز بازار سکه به شرطی وارد فاز کاهشی نمی شود که قیمت اسکناس آمریکایی قدرت نمایی کند.

به گزارش اقتصادنیوز ، فلز زرد رنگ داخلی در ساعات ابتدای معاملات نقدی روز گذشته در سطح قیمتی ۱۴ میلیون و ۱۹۰ هزار تومان به فروش رسید. اما در نگاه فقهی به معاملات فردایی ارز همان ابتدای معاملات روز گذشته با کاهش تقریبا ۱۰۰ هزار تومانی به مرز دو کانال ۱۳ و ۱۴ میلیون تومانی نزدیک شد.

روند کاهشی قیمت سکه دوباره ادامه پیدا کرد و در نیمه روز به کانال ۱۳ میلیون تومانی وارد شده و در سطوح قیمتی ۱۳ میلیون و ۹۲۰ تا ۱۳ میلیون و ۹۷۰ هزار تومانی به فروش رسید.. در نهایت قیمت سکه در معاملات بازار طلای روز گذشته در رقم ۱۳ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان ثبت شد.دیروز حباب سکه رقمی معادل یک میلیون و ۹۰ هزار تومان محاسبه شد.

امیدواری در بازار سکه

با پایان معاملات نقدی قیمت سکه و آغاز معاملات فردایی سکه دوباره به بالای مرز 14 میلیون تومان برگشت چنین رفتاری در بازار سکه،‌ امیدواری افزایشی های بازار سکه را تا حدی بالا برد.

شرط دلار برای بازار سکه

به باور برخی از معامله گران سکه از پشتوانه بنیادی برخوردار نبوده است. از نگاه آن ها حباب سکه به دلیل این رشد غیربنیادی افزایش پیدا کرد و به نزدیکی محدوده ۹ درصدی و ارزش ذاتی آن به زیر 13 میلیون تومان رسیده است. که این امر میتواند به قئرت معامله گران کاهشی بیفزاید.

به عقیده برخی از معامله گران روند قیمت سکه امروز نزولی خواهد بود این دسته از فعالان معتقدند که امروز بازار سکه به شرطی وارد فاز کاهشی نمی شود که قیمت اسکناس آمریکایی قدرت نمایی کند.