دارایی‌ها در انواع ترازنامه

آموزش بورس قسمت 24 – انواع صورت های مالی

معمولا سهامدارن شرکت بیش از هر کس دیگری به صورت‎های مالی شرکت علاقه دارند. هدف سرمایه گذاران از بررسی صورت‎های مالی ، بررسی سودآوری شرکت، بررسی عملکرد مدیران شرکت و بررسی وضعیت مالی و قدرت نقدینگی شرکت در ایفای تعهدات و اجرای برنامه‎های آتی می‎باشد.

مهمترین محدودیت صورت‎های مالی این است که بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی تهیه می‎شوند و نرخ تورم را نادیده می‎گیرند. شرکت‎ها صورت‎های مالی خود را بر مبنای تعهدی تهیه می‎کند. در مبنای تعهدی، معاملات و سایر رویدادها در زمان وقوع ( و نه در مزان دریافت یا پرداخت وجه نقد) شناسایی و در اسناد و مدارک حسابداری ثبت می‎شود.

انواع صورت‎های مالی

صورت‎های مالی اساسی یک شرکت شامل 1) ترازنامه، 2) صورت سود و زیان و 3) صورت جریان وجوه نقد می‎باشند. البته صورت‎های مالی دیگری همچون صورت سود (زیان) انباشته و صورت سود و زیان جامع نیز وجود دارند.

ترازنامه

ترازنامه صورتحسابی است که وضعیت مالی یک شرکت را دریک زمان معین نشان می‎دهد. ترازنامه معمولا در پایان سال مالی شرکت تهیه می‎گردد و نشان می‎دهد که یک شرکت چه میزان دارایی، بدهی و حقوق صاحبات سهام دارد. ترازنامه شرکت نمونه را درزیر مشاهده می‎کنید.

ترازنامه بر اساس این معادله حاسبداری بنا شده است که در آن دارایی‎ها با جمع بدهی‎ها و حقوق صاحبان سهام بورس برابر است (دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام). در ترازنامه معمولا دارایی‎ها به ترتیب کاهش نقدینگی، بدهی بر اساس تاریخ سررسید و حقوق صاحبان سهام بر حسب کاهش بقاء گزارش می‎شوند.

بر اساس استانداردهای حسابداری، کلیه دارایی‎ها در تاریخ تحصیل باید بر اساس بهای تمام شده تاریخ (قیمت تمام شده) در صورت‎هایم الی ثبت و سپس مستهلک شوند و البته این یکی از اشکالات ترازنامه است که قیمت‎های اقلام آن، ارزش فعلی بازار را نشان نمی‎دهند و تحلیلگران نمی‎توانند با استفاده از ترازنامه پی به ارازش واقعی و روز دارایی‎های شرکت ببرند.

اقلام ترازنامه

دارایی‎های جاری: دارایی‎هایی هستند که انتظار می‎رود طی یک سال از تاریخ ترازنامه مصرف، فروخته یا به وجه نقد دیگری تبدیل شوند. این دارایی‎ها قابلیت نقدینگی زیادی دارند. این دارایی‎ها شامل موارد زیر می‎باشند: وجه نقد، سرمایه گذاری‎ها کوتاه مدت ، حسابها و استاد دریافتنی تجاری، موجودی مواد و کالا و سفارشات و پیش پرداخت‎ها.

دارایی‎های بلند مدت: دارایی‎هایی که انتظار می‎رود منافع اقتصادی برای بیش از یک سال ایجاد کنند و از قدرت نقدشوندگی کمتری برخوردارند. این دارایی ها شامل موارد زیر می‎باشند:

سرمایه گذاری‎های بلند مدت، دارایی‎های ثابت مشهود، دارایی‎های نامشهود، سایر دارایی‎های غیر جاری (اسناد دریافتی بلند مدت، وام بلند مدت ، وام بلند مدت کارکنان، پیش‎پرداخت بلند مدت هزینه‎ها).

بدهی‎های جاری: بدهی‎هایی هستند که انتظار می‎رود طی یک سال از تاریخ ترازنامه با استفاده از دارایی‎های جاری و یا ایجاد بدهی‎های جاری جدید تسویه گردند.

این بدهی شامل موارد زیر می‎باشند: حساب‎ها و اسناد پرداختنی تجاری، پیش دریافتها، ذخیره مالیات سود سهام پیشنهادی و پرداختنی، تسهیلات دریافتی.

بدهی‎های بلند مدت: تسویه این بدهی‎ها بعد از یک سال از تاریخ ترازنامه صورت می‎گیرد. این بدهی‎ها شامل موارد زیر می‎باشند: تسهیلات مالی دریافتی بلندمدت، ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان و بدهی‎های احتمالی.

حقوق صاحبان سهام: حقوق صاحبان سهام بورس ، مالکیت یا حق مالی سهامداران شرکت نسبت به دارایی‎های آن می‎باشد. ترکیب حقوق صاحبان سهام شامل سرمایه، اندوخته‎ها، صرف (کسر) سهام و سود (زیان) انباشته می‎باشد. سرمایه نشاندهنده مالکیت افراد در شرکت می‎باشد. سرمایه افراد به اجزاء مساوی به نام سهم تقسیم می‎شود. اگر مبلغ اسمی هر سهم را در تعداد شرکت ضرب کنیم سرمایه به دست می‎آید.

صورت سود و زیان (صورت درآمد)

صورت سود و زیان همانطور که از نامش پیداست نشان دهنده درامدها و هزینه‎های یک شرکت و در نتیجه سودآوری یا زیاندهی یک شرک در یک دوره زمانی معین می‎باشد. هدف صورت سود و زیان ارائه خلاصه‎ای از فعالیت‎های عملیاتی و مالی است که منجر به تغییر در حقوق صاحبان سهام شرکت در طول دوره حسابداری می‎شود. صورت سود و زیان شرکت نمونه را مشاهده می‎کنید.

شرکت سهامی نمونه

صورت سود و زیان

برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1391

ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در یک تاریخ معین و صورت سود و زیان وضعیت مالی شرک را در طول یک دوره نشان می‎دهد. اگر ترازنامه را یک عکس فوری از شرکت در نظر بگیریم. صورت سود و زیان به عنوان فیلمی است که در یک دوره زمانی مشخص از شرکت گرفته‎ایم.

اقلام صورت سود و زیان

فروش خالص (درآمد): درامد را افزایش در حقوق صاحبان سهام به استثنای آورده سهامداران تعریف می‎کنند. برای بیشتر شرکت‎ها فروش منبع اصلی درآمد می‎باشد.

(هزینه حمل کالای فروش رفته + برگشت از فروش) – کل فروش = فروش خالص

بهای تمام شده کالای فروش رفته: بهای تمام شده کالای فروش رفته که گاهی اوقات بهای تمام شده فروش نیز نامیده می‎شود. نشان‎دهنده بهای تمام شده کالاهای شرکت است ک در طول دوره حسابداری به فروش رفته‎اند. بهای تمام شده فروش معمولا مهمترین و عمده‎ترین هزینه شرکت‎های تولیدی و بازرگانی است.

موجودی کالای پایان دوره – خرید کالای طی دوره + موجودی کالای ابتدای دوره = بهای تمام شده کالای فروش رفته

هزینه استهلاک: استهلاک، فرایند تخصیص سیستماتیک (برحسب روشی معقول و منظم) بهای تمام شده یک دارایی به سال‎های عمر مفید اقتصادی آن است. وقتی که شرکت دارایی ثابتی را خریداری می‎کند، شرکت متحمل یک بهای تمام شده برابر با قیمت خرید می‎گردد. این بهای تمام شده در ترازنامه به عنوان ارزش ناخالص دارایی ثابت ثبت می‎گردد و سپس در طی سال‎هایی که انتظار می‎رود دارایی منافعی را ایجاد کند، این مبلغ هزینه می‎شود. مبلغی که در هر دوره حسابداری به حساب هزینه منظور می‎گردد در صورت سود و زیان در حساب هزینه‎های استهلاک ثبت می‎گردد.

سود ناخالص (ناویژه): سود ناخالص، اولین و اصلی‎ترین معیار سود شرکت است که در صورت سود و زیان نشاده داده می‎شود.

بهای تمام شده کالای فروش رفته – فروش = سود ناخالص

هزینه های عمومی، فروش و اداری (هزینه‎های عملیاتی): هزنیه‎های عمومی، فروش و اداری که گاهی اوقات هزینه سربار نیز اطلاق می‎گردد. هزینه‎هایی هستند که توسط شرکت و در ارتباط با فروش محصولات و اداره عملیات در طی دوره‎ی حسابداری اتفاق می‎افتند. هزینه‎های توزیع و فروش شامل هزینه‎های انبارداری کالاها، هزینه حمل کالاها، کمیسیون فروش، تبلیغات، استهلاک ساختمان فروشگاه‎ها و دیگر تجهیزات فروش و توزیع می‎باشد. هزینه‎های اداری و عمومی شامل حقوق کارکنان دفتری، ملزومات، استهلاک تجهیزات اداری ،تلفن و اقلام مشابه می‎باشد.

سود قبل از کسر بهره و مالیات (سود عملیاتی) (EBIT): سود عملیاتی، معیار سود حاصل از عملیات شرکت است که شامل همه هزینه‎های ثبت شده‎ی شرکت در ارتباط با فعالیت‎های عملیاتی‎اش می‎باشد. سود عملیاتی تفاوت بین سود ناخالص و مجموع هزینه‎های عمومی، فروش و اداری و هزینه استهلاک شرکت است. این معیار ، سود ایجاد شده بوسیله فعالیت‎های تجاری متناوب و عادی شرکت قبل از هزینه بهره و مالیات را اندازه‎گیری می‎نماید. بهترین شاخص کارایی عملیاتی مدیریت یک شرکت در صورت سود و زیان، سود عملیاتی می‎باشد. سود قبل از بهره و مالیات بین سه دسته از مطالبه کنندگان شرکت تقسیم می‎شود. 1) صاحبان بدهی (بابت بهره) 2) مقامات مالیاتی و 3) سهامدارن شرکت (باقیمانده سود)

هزینه های عملیاتی – سود ناخالص = سود عملیاتی

هزینه خالص بهره: هزینه خالص بهره تفاوت بین هزینه بهره متحمل شده بوسیله شرکت بخاطر استقراض و هرگونه سودی است که شرکت از سرمایه‎گذاری مالی در طول دوره‎ی حسابداری کسب کرده است.

سود قبل از کسر مالیات (EBT): تفاوت بین سود قبل از کسر بهره و مالیات شرکت و هزینه خالص بهره است و معیاری از سود شرکت قبل از در نظر گرفتن مالیات می‎باشد.

هزینه مالیات بر درآمد: هزینه مالیات بر درآمد یک ذخیره مالیاتی است که مطابق قواعد حسابداری شرکت محاسبه گردیده است. این ذخیره مالیاتی، اغلب با مالیات بر درآمد واقعی که شرکت بایستی بپردازد متفاوت است.

سود خالص ( سود پس از مالیات) (EAT): سود پس از کسر مالیات با کسر هزینه مالیات بر درآمد شرکت از سود قبل از مالیت بدست می‎آید. بطور دقیقتر، سود پس از کسر مالیات معیاری برای تغییر خالص در حقوق صاحبان سهام است که از مبادلات ثبت شده درصورت سود و زیان در طی دوره حسابداری ناشی می‎گردد.

صورت سود (زیان) انباشته

تغییر درسود انباشته بین دو تاریخ ترازنامه را در صورت سود (زیان) انباشته گزارش می‎نمایند. صورت سود (زیان) انباشته شرکت نمونه را در زیر مشاهده می‎کنید. سود انباشته نشان دهنده داعا علیه دارایی‎هاست و به عنوان یک قلم دارایی به حساب نمی‎آید. معمولا شرکت‎ها سد را انباشته می‎کنند تا در ماشین‎آلات موجودی کالا و دارایی‎های دیگر سرمایه‎گذاری شود و آن را به صورت وجه نقد در حساب جاری بانک نگه نمی‎دارند.

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد صورتی است که افزایش یا کاش در مبلغ وجه ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحد تجاری و ناشی از سایر رویدادها را نمایش می‎دهد. این صورت بر اساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه می‎شود.

اقلام صورت جریان وجوه نقد

1) فعالیت‎های عملیاتی: این فعالیت‎ها ، فعالیت‎های اصلی و مستمر مولد درآمد عملیاتی شرکت می‎باشند. فعالیت‎های عملیاتی در صورت جریان وجوه نقد با قسمت درآمدهای عملیاتی در صورت حساب سود و زیان مطابقت دارد.

2) بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی: دربرگیرنده دریافت‎های حاصل از مالکیت سرمایه‎گذاری‎ها و سود دریافتی بابت سپرده‎های سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت بانکی و نیز پرداخت‎های انجام شده به تامین کنندگان منابع مالی (کارمزد، سود سهام و …) است.

3) مالیات بر درآمد: شامل پرداخت‎ها یا علی‎الحساب‎های پرداختی بابت مالیات بر درامد و یا استرداد مبالغ پرداختی می‎باشد.

4) فعالیت‎های سرمایه گذاری: شامل خرید یا فروش دارایی‎های ثابت مشهود و غیر مشهود، سرمایه گذاری در سهام یا اوراق مشارکت و … می‎باشد

5) فعالیت‎های تامین مالی: فعالیت‎هایی است که به قصد تغییر در تکریب ساختار سرمایه صورت می‎گیرد. این فعالیت‎ها شامل صدور سهام یا اوراق مشارکت، بازپرداخت اصل وام و … می‎باشد.

معادله ترازنامه

ترازنامه صورت مالی است که دارایی ها ، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در یک زمان مشخص گزارش می کند و زمینه ای برای محاسبه نرخ بازده و ارزیابی ساختار سرمایه آن فراهم می کند. این یک صورت مالی است که تصویری از آنچه یک شرکت مالک بدهکار است و همچنین مبلغ سرمایه گذاری شده توسط سهامداران ارائه می دهد. ترازنامه در كنار ساير صورتهاي مالي مهم مانند صورت سود و زيان و صورت جريان هاي نقد برای انجام تحليل های اساسی يا محاسبه نسبت هاي مالی استفاده مي شود.

ترازنامه یکی از سه صورت اصلی (صورت سود وزیان و صورت جریان های نقدی که دو مورد دیگر هستند) صورتهای مالی اصلی مورد استفاده برای ارزیابی یک تجارت است. ترازنامه یک عکس فوری است ، که نشان دهنده وضعیت مالی یک شرکت است (آنچه متعلق به خود و بدهکار آن است) از تاریخ انتشار. تحلیلگران بنیادی از ترازنامه ها ، همراه با سایر صورتهای مالی ، برای محاسبه نسبت های مالی استفاده می کنند.

ترازنامه یک عکس فوری است که وضعیت مالی شرکت را در یک لحظه نشان می دهد. به خودی خود نمی تواند روندهایی را که در دوره طولانی تری در حال انجام هستند ، درک کند. به همین دلیل ، ترازنامه باید با دوره های قبلی مقایسه شود. همچنین باید مقایسه شود با سایر مشاغل همان صنعت از آنجا که صنایع مختلف رویکردهای منحصر به فردی در تأمین مالی دارند. تعدادی از نسبت ها را می توان از ترازنامه بدست آورد ، که به سرمایه گذاران کمک می کند تا درک کنند که یک شرکت چقدر سالم است. صورت درآمد و صورت جریان وجوه نقد ، همچنین هر یادداشت یا ضمیمه ای در گزارش سود که ممکن است به ترازنامه مراجعه شود، زمینه ارزشمندی را برای ارزیابی مالی شرکت فراهم می کند.

معادله ترازنامه:

(داشته ها) دارایی ها = بدهی ها (دیون) + حقوق صاحبان سهام (سرمایه)

در این معادله حقوق صاحبان سهام و بدهی ها در یک طرف و دارایی های شرکت در طرف دیگر معادله قرار دارد که باید بین دو طرف معادله تعادل وجود داشته باشد. دارایی های شرکت از بدهی‌ها (پول های قرض گرفته شده از بانک ها و موسسات به اضافه سرمایه کسب شده از صاحبان سهام که به کسب و کار علاقه مند می‌باشند) تشکیل شده است.

با افزایش آورده نقدی از سرمایه گذاران، افزایش سرمایه را خواهیم داشت و به همان میزان دارایی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت نیز افزایش می‌یابد. سود منافع بدست آمده از فعالیت‌ های شرکت به حساب صاحبان سهام می‌رود که دارایی‌های خالص صاحبان شرکت را نشان می‌دهد.

در حسابداری دو طرفه طبق فرض تفکیک شخصیت، واحد تجاری (مثلا شرکت)، شخصیتی مستقل از صاحبان حقیقی و حقوقی خود دارد. به این شخصیت مستقل، شخصیت حسابداری اطلاق میشود. طبق این فرض، تنها رویدادها و مبادلات مالی موثر بر واحد تجاری در حسابداری مورد توجه و پردازش قرار می گیرد. وضعیت مالی این شخصیت بر معادله اساسی حسابداری زیر استوار است:
دارایی‌ها = بدهی‌ها + سرمایه
این معادله که به معادله ترازنامه هم مشهور است، حاکی از آن است که دارایی‌های واحد تجاری برابر است با مجموع تعهدات آن به اشخاص ثالث و حقوق صاحبان آن.

مثال از معادله ترازنامه:

سه کشاورز تصمیم می‌گیرند تا در زراعت یک زمین کشاورزی با هم شریک شوند. نفر اول ۱۰۰۰۰۰ریال، نفر دوم ۵۰۰۰۰ ریال و نفر سوم ۲۰۰۰۰ریال روی این فعالیت سرمایه گذاری می‌کنند. همچنین در مجموع ۱۵۰۰۰۰ریال وام بانکی دریافت می‌کنند. برای شروع زراعت یک تراکتور به قیمت ۱۶۰۰۰۰ریال و ۲۰۰ کیلو کود به مبلغ ۱۲۰۰۰۰ریال خریداری نموده و باقی پول خود را در بانک می‌گذارند. پس داریم:

دارایی = ۱۶۰۰۰۰ریال (تراکتور) + ۱۲۰۰۰۰ریال (کود) + ۴۰۰۰۰ریال (وجه نقد) = ۳۲۰۰۰۰ریال

بدهی = ۱۵۰۰۰۰ریال (وام بانکی)

سرمایه = ۱۰۰۰۰۰ریال (آورده نقدی نفر اول) + ۵۰۰۰۰ریال (آورده نقدی نفر دوم)
+ ۲۰۰۰۰ریال (آورده نقدی نفر سوم) = ۱۷۰۰۰۰ریال

در نتیجه خواهیم داشت:

۳۲۰۰۰۰ = ۱۵۰۰۰۰ + ۱۷۰۰۰۰

شکل حساب ترازنامه

رایج‌ترین نوع نوشتن ترازنامه، شکل حساب آن است. این نوع مشابه حرف T انگلیسی و علاوه بر بخش نام حساب‌ها، دارای دو ستون در سمت راست و چپ است. در بالای تراز نامه عنوان و اطلاعات لازم، در ستون راست حساب‌های مربوط به دارایی و در ستون سمت چپ حساب‌های بدهی و حقوق‌صاحبان سهام قرار می‌گیرند. پس از تکمیل انواع ترازنامه، جمع حساب‌های سمت راست باید برابر با جمع مانده حساب‌های سمت چپ باشد.

مفهوم ترازنامه و کاربرد آن در بررسی وضعیت شرکت

ترازنامه یکی از صورتهای مالی مهم است و عملکرد آن مشابه این است که در یک لحظه از وضعیت مالی شرکت یک عکس تهیه شود. ترازنامه نشان می دهد که وجوه مالی چگونه تأمین و خرج شده است. برای اینکه با مفهوم ترازنامه آشنا شوید، کار را با یک مثال آغاز می کنیم. فرض کنید شما 20 میلیون تومان دارید و می خواهید یک خودرو خریداری کنید، برای این کار باید 60 میلیون تومان دیگر وام بگیرید . شـمـا ایـن خودرو را خریداری کرده و با آن به حمل مسافر می پردازید و از این طریق 10 میلیون تومان درآمد کسب می کنید .

ترازنامه صورت مالی است که نشان می دهـد شـما 60 میلیون تومان وام اخذ کرده اید و 20 میلیون تومان از سرمایه شخصی خود را برداشت نموده و با پول آن یک خودرو خریداری کردید. در واقع ترازنامه تنها به دارایی، بدهی و سرمایه شما می پردازد و سودآوری عملیات جاری را به طور مستقیم نشان نمی دهد.

ترانامه بر اساس اصل زیر استوار است:
دارایی = بدهی + سرمایه (به این اصل، معادله اصلی حسابداری می‌گویند.)

ترازنامه از سه بخش اصلی تشکیل شده است :

✓ دارایی ها
✓ بدهی ها
✓ حقوق صاحبان سهام

دارایی‌ها

هر چیزی که در حال حاضر یا در آینده منافعی داشته باشد ، دارایی است . برای مثال ساختمان ، زمین ، پول و . دارایی هستند . دارایی ها به دو بخش کلی تقسیم می شوند :

دارایی های جاری: عبارتند از وجوه نقد یا سایر داراییهایی که ممکن است طی مدت یک سال مصرف شوند یا به وجه نقد تبدیل گردند . با این تعریف اقلام دارایی جاری را می توان شامل مواردی همچون وجوه نقد ، سرمایه گذاری کوتاه مدت و پیش پرداخت هزینه دانست . دارایی های غیرجاری : داراییهایی هستند که انتظار نمی رود ظرف یک سال آتی به وجه نقد تبدیل شوند . اقلام داراییهای غیرجاری را می توان شامل مواردی همچون زمین ، ساختمان ، ماشین آلات ، سرمایه گذاریهای بلندمدت و دارایی های نامشهود دانست .

بدهی‌ها

بدهی ها شامل مبالغی هستند که از سایر اشخاص دریافت شده اند و یا کالا و خدمات به شرکت ارائه نموده اند ولی هنوز مبلغ آن را دریافت نکرده اند و از شرکت طلب دارند . بدهیها به دو بخش کلی تقسیم می شوند :

بدهی‌های جاری: تعهداتی هستند که انتظار می رود ظرف یک سال آتی تسویه شوند . در بخش بدهیهای جاری حسابهای تخصصی تری نسبت به دارایی های جاری وجود دارد که بهتر است به معرفی دو مورد از مهمترین آنها بپردازیم : اسناد پرداختنی ؛ بدهی هایی که در مورد آنها سندی مورد مبادله قرار گرفته است در این بخش قرار می گیرند . برای نمونه شرکت فولاد خوزستان به شرکت ایکس ۱۰۰۰ تن شمش فولاد می فروشد ولی وجه این فروش را دریافت نمی کند و برای این امر سفته ای به مبلغ فروش مذکور و با سررسید سه ماه آتی از شرکت ایکس می گیرد . حال شرکت ایکس این مبلغ را در ترازنامـه خـود، در بخش بدهیهای جاری و تحت عنوان اسناد پرداختنی ارائه می کند.

حساب‌های پرداختنی: بدهی هایی که در مورد آنها سندی مبادله نشده است، در این بخش قرار می گیرند. برای نمونه شرکت فولاد خوزستان به شرکت ایکس ۵۰۰ تن محصول فولادی می فروشد ولی وجه این مبلغ را دریافت نمـی کنـد حـال شـرکت ایکس این مبلغ را در ترازنامه خود و در بخش بدهیهای جاری و تحت عنوان حسابهای پرداختنی ارائه می کند .

مالیات پرداختنی: بدهی مالیاتی شرکت را نشان میدهد که قرار است تا یک سال آتی تسویه شود .

بدهی‌های غیرجاری: بدهی های غیرجاری که به آن بدهی های بلندمدت نیـز می گویند، تعهداتی هستند که انتظار نمی رود، ظرف یک سال آتی تسویه شوند. در بخش بدهی های غیرجاری کلیه بدهی های بلندمدت و یا ذخایری برای پرداخت های آتی نگهداری می شوند. برای نمونه ذخیره مزایای کارکنان نشانگر مبلغی است که شرکت باید در زمان بازنشستگی افراد تحت عنـوان مزایای پایان خدمت پرداخت کند. از آنجا که در حال حاضر کارکنان بازنشسته نشـده انـد، بـرای اطمینان از پرداختهای آتی، این مبلغ را در حساب مزایای کارکنان قرار می دهند.

حقوق صاحبان سهام
این بخش از صورتهای مالی نشان دهنده مبالغی است که سهامداران به شرکت پرداخته اند و یا سهم ایشان از سودآوری شرکت بوده است. به طور ساده می توان گفت این حساب حقوق سهامداران شرکت را نشان می دهد. در بخش حقوق صاحبان سهام حساب های تخصصی تری وجود دارد که به معرفی سه بخش این حساب ها می پردازیم :

سرمایه: مبلغی که سهامداران برای تأسیس شرکت در آغاز پرداخت کرده اند و یا طی سالهای بعد از تأسیس برای افزایش سرمایه شرکت پرداخت نموده اند .

سود ( زیان ) انباشته: این حساب نشانگر بخشی از سودآوری گذشته است که در شرکت باقیمانده است و به سهامداران پرداخت نشده است.

ذخایر : این حساب نشانگر مبالغی است که برای سهامداران در حساب هایی و به جهت اهدافی ذخیره شده است. مهمترین حساب ذخیره « ذخیره قانونی » است . همان طور که از نام ذخیره قانونی متصور می شویم ، ایجاد این حساب ذخيـره الـزام قانونی دارد. بدین صورت که شرکتها موظف اند ۱۰ درصد از سـود خـالص سالیانه خود را در این حساب ذخیره کنند تا زمانی که مبلغ آن به ۵ درصـد سـرمایه برسد . برای درک بهتر بخش حقوق صاحبان سهام به مثال زیر توجه فرمایید : شرکت ایکس در سال ۱۳۹۳ با پرداخت ۸ میلیارد ریال شرکت خود را تأسیس نموده اند. این مبلغ در ترازنامه در حساب سرمایه ایشـان قـرار می گیرد. در سال اول فعالیت تجاری شرکت ایکس با سود ۲ میلیارد ریالی همراه بوده است:

ذخیره قانونی: طبق قانون تجارت ۱۰ درصد سود خالص را به حساب ذخیره اعمـال می کنیم ، لذا مبلغ ۰/۲ میلیارد ریال به این حساب منظور می شود .

سود تقسیمی: طبق قانون تجارت هر شرکت سهامی عام موظف است، حـداقل ۱۰ درصد از سود خالص سالیانه را میان سهامداران و به نسبت سهامشان تقسیم کند. اگر فرض کنیم ۱۰ درصد سود بین سهامداران تقسیم شده است، مبلغ ۰/۲ میلیارد ریال برای این امر تخصیص می یابد. لازم به توضیح است از آنجا که این مقدار پول به سهامداران پرداخت می شود، پس حسابی تحت این عنوان در بخش حقوق صاحبان سهام وجود ندارد.

در ترازنامه شرکت ها به چه مواردی باید توجه کنیم؟

ترازنامه تصویری لحظه‌ای از وضعیت مالی شرکت در زمانی مشخص را نمایش می‌دهد. ترازنامه به خودی خود نمی‌تواند اطلاعاتی از روندهایی را که در دوره‌ی زمانی طولانی رخ می‌دهد در اختیار شما قرار بدهد. به همین علت، آن را باید با ترازنامه‌ی دوره‌های گذشته در همان سازمان مقایسه کرد.

بدهی‌ شرکت در ترازنامه چقدر است؟

بدهی‌های شرکت‌ها یکی از بزرگترین نقاط ضعف‌ آن‌ها به‌حساب می‌آید که در ترازنامه خود را نشان می‌دهد. بررسی کنید که بدهی شرکت نسبت دوره‌های مالی قبل رشد داشته یا اینکه کاهش یافته است.

آیا ثروت سهامداران در ترازنامه شرکت بیشتر شده است؟

حقوق صاحبان سهام به عبارتی ثروت خالص شده است، به عبارت دیگر هر آن‌چیزی که پس از پرداخت بدهی‌ها برای سهامداران شرکت باقی می‌ماند. حقوق صاحبان سهام باید هر سال نسبت به سال قبل رشد کند، اگر چنین نبود، باید به دنبال دلیل آن باشید.

دارایی‌ها نسبت به سال قبل بیشتر شده است؟

ترازنامه شرکت را بررسی کنید و ببینید که آیا دارایی‌های امسال نسبت به سال قبل بیشتر شده است یا خیر؟ اگر دارایی‌ها بیشتر نشده به دنبال دلیل آن باشید. آیا شرکت دست به فروش بخشی از دارایی‌هایش زده است؟ آیا به دلیل اینکه توان وصول کردن حساب‌های دریافتنی را نداشته، آن‌ها را در دسته مطالبات سوخت شده قرار داده و از ترازنامه حذف کرده است؟ این سوالاتی هستند که باید پاسخ‌شان را بیابید و در نهایت با کنار هم گذاشتن پاسخ هر کدام از این سوالات می‌توانید به یک جمع‌بندی کلی از ارزشمند بودن سهام یک شرکت و تصمیم برای خرید یا فروش آن برسید.

در تصویر زیر ترازنامه بانک ملت با نماد "وبملت" در پایان سال مالی 1398 و مقایسه آن با سال 1397 آورده شده است.

آشنایی با ترازنامه به زبان ساده

ترازنامه یکی از صورت‌های مالی اساسی است. آشنایی با ترازنامه برای بسیاری از افراد مفید و کاربردی خواهد بود.

این توانایی به خصوص برای افرادی کارآمدتر است که قصد سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت را داشته و یه به هر نحوی تصمیم به مشارکت در یک فعالیت تجاری را دارند. آشنایی ابتدایی با صورت‌های مالی اساسی، شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، سورت سود و زیان انباشته و صورت جریان وجوه نقد، به کارمندان یک سازمان این امکان را می‌دهد که از وضعیت کلی اقتصادی سازمان خود آگاهی داشته و موقعیت شغلی خود را آگاهانه‌تر در کنترل داشته باشند.

ترازنامه چیست؟

همان‌طور که ذکر شد، ترازنامه یکی از صورت‌های مالی اساسی است. منظور از صورت مالی، گزارشی است که به صورت دوره‌ای، و معمولاً در پایان هر سال، برای آگاهی دیگران از وضعیت اقتصادی واحد تجاری ارائه می‌شود. این گزارش‌ها توسط سرمایه‌گذاران در واحد تجاری، وام دهندگان به واحد تجاری، کارشناسان اقتصادی، مدیران درون‌ سازمان و … مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. بر اساس این گزارش‌ها است که آینده‌ی مالی واحد تجاری رقم می‌خورد.

برای توضیح در مورد واژه‌ی «اساسی» در عبارت «صورت‌های مالی اساسی» می‌توان به صورت مختصر گفت که، واحد تجاری در کنار این گزارش‌ها، برخی اطلاعات دیگر نظیر یادداشت‌های توضیحی و گزارش حسابرسی را نیز منتشر می‌کند و هدف از ذکر واژه‌ی اساسی پس از صورت‌های مالی تأکید بر جدا بودن این صورت‌ها از دیگر گزارش‌ها است.

معادله‌ی اصلی حسابداری

برای آنکه یک درک کلی از ترازنامه داشته باشید در ابتدا بایستی با مفهوم معادله‌ی اصلی حسابداری آشنا شوید.

حسابداری دارای یک معادله‌ی اصلی و پایه است. در تمامی مراحل حسابداری این معادله برقرار است. برقرار نبودن این معادله نشان‌دهنده‌ی یک اشتباه بوده و باید از سوی حسابداران مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد.

دارایی‌ها = بدهی‌ها+سرمایه

منظور از دارایی‌ها، به زیان بسیار ساده، تمام آن‌چیزی است که متعلق به واحد تجاری است.

منظور از بدهی‌ها، به زبان بسیار ساده، تمام تعهدات واحد تجاری به افراد خارج از واحد تجاری است.

منظور از سرمایه‌ی واحد تجاری، به زبان بسیار ساده، باقیمانده‌ی دارایی‌های واحد تجاری پس از کسر بدهی‌های واحد تجاری از آن است.

البته به احتمال بسیار زیاد، در مواجهه با یک ترازنامه شما به برخی از واژه‌های ذکر شده در معادله‌ی اصلی حسابداری برنخواهید خورد. در حال حاضر در ترازنامه‌ها، برخی فاکتورهای اصلی، که همان فاکتورهای معادله‌ی اصلی حسابداری هستند، با نامه‌های دیگر و تحت طبقه‌بندی‌های ویژه نشان داده می‌شوند. در ادامه شما را با این نامگذاری‌ها و طبقه‌بندی‌ها بیشتر آشنا خواهیم نمود.

آشنایی با اجزای ترازنامه

برای آشنایی بیشتر با اجزای ترازنامه، به اجزای ترازنامه‌ی زیر دقت نمایید:

توضیح اجزای اصلی ترازنامه

برقراری معادله‌ی اصلی حسابداری در ترازنامه

همانطور که مشاهده می‌کنید، ترازنامه از دو ستون اصلی تشکیل شده است. یک ستون با نام «دارایی‌ها» و ستون دیگر با نام «بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه» مشخص شده‌اند. با دارایی‌ها و بدهی‌ها پیش از این آشنا شده‌اید. منظور از حقوق صاحبان سهام، به طور کلی، همان سرمایه است. در حقیقت حقوق صاحبان سهام را میتوان سرمایه‌ی یک شرکت، از نوع شرکت سهامی، در نظر گرفت.

طبقه‌بندی دارایی‌ها

با توجه به ستون سمت راست ترازنامه، یعنی ستون دارایی‌ها، متوجه دسته‌بندی در آن می‌شویم. دارایی‌ها به دو دسته‌ی جاری و غیرجاری طبقه‌بندی شده‌اند.

منظور از دارایی‌های جاری، به زبان ساده، دارایی‌هایی هستند که انتظار می‌رود در طول سال مالی آینده به هزینه تبدیل شده، تبدیل به وجه نقد شوند و خلاصه به هر شیوه‌ای نسبت به حالت فعلی خود برخی تغییرات داشته باشند.

منظور از دارایی‌های غیرجاری، به زبان ساده، دارایی‌هایی هستند که انتظار نمی‌رود ظرف سال مالی آینده کلاً به هزینه یا وجه نقد تبدیل شوند، و به طور خلاصه نسبت به حالت فعلی خود تغییر داشته باشند.

توضیح مختصر در مورد انواع دارایی‌ها در ترازنامه

دارایی‌های جاری

موجودی نقد: منظور از موجودی نقد وجوه نقد و سپرده‌های بدون سررسید است.

سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت: منظور از سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، سرمایه‌گذاری‌ای است که تا تاریخ سررسید آن کمتر از یکسال باقی مانده باشد.

حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری: منظور تمام مطالبات یک واحد تجاری است که انتظار می‌رود ظرف سال مالی آینده وصول شوند. این مطالبات در جریان فعالیت اصلی واحد تجاری، مثلا فروش کالا، ایجاد شده‌اند.

سایر حساب‌های دریافتنی: منظور تمام مطالبات یک واحد تجاری است که انتظار می‌رود ظرف سال مالی آینده وصول شوند. این مطالبات در جریان فعالیت اصلی واحد دارایی‌ها در انواع ترازنامه تجاری، مثلا فروش کالا، ایجاد شده‌اند. این مطالبات در جریان فعالیت اصلی واحد تجاری ایجاد نشده‌اند.

پیش‌پرداخت‌ها: منظور از پیش‌پرداخت، پرداختی است که انتظار می‌رود طی سال مالی آینده به دارایی تبدیل شود. به عنوان مثال وجهی که برای خرید مقداری کالا پرداخته شده و انتظار می‌رود آن کالا در سال مالی آینده تحویل گرفته شود.

دارایی‌های غیرجاری

دارایی‌های ثابت مشهود: منظور از دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌هایی است که در جریان فعالیت اصلی واحد تجاری مورد استفاده از قرار می‌گیرد و انتظار نمی‌رود که ظرف سال مالی آینده، به هر شکلی از جریان فعالیت کنار گذاشته شود. ماشین‌آلات یک کارخانه نمونه‌ای از دارایی‌های ثابت مشهود آن است.

دارایی‌های نامشهود: منظور از دارایی‌های نامشهود، دارایی‌هایی است که قابل قیمت‌گذاری هستند اما وجود فیزیکی ندارند. حق تآلیف نمونه‌ای از دارایی‌های نامشهود است.

سرمایه‌گذاری بلندمدت: منظور سرمایه‌گذاری‌ای است که تا سررسید آن بیشتر از یکسال باقی مانده باشد.

سایر دارایی‌ها: دارایی‌هایی که در دسته‌های یاد شده نگنجند در دسته‌ی سایر دارایی‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.

بدهی‌ها

بدهی‌های جاری

حساب‌ها و اسنادپرداختنی تجاری: مقابل «حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری» است. این حساب نشان‌دهنده‌ی بدهی‌هایی است که در نتیجه‌ی فعالیت اصلی شرکت برای آن ایجاد شده‌اند. به عنوان نمونه خرید مواد اولیه با صدور چک. انتظار می‌رود این بدهی‌ها ظرف سال مالی آینده تسویه شوند.

سایر حساب‌ها و اسناد پرداختنی: مقابل «سایر حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری» است. این حساب نشان‌دهنده‌ی بدهیی‌هایی است که در نتیجه‌ی فعالیت اصلی شرکت ایجاد نشده‌اند. انتظار می‌رود این بدهی‌ها ظرف سال مالی آینده تسویه شوند.

پیش دریافت‌ها: مقابل «پیش‌پرداخت‌ها» است. به عنوان مثال زمانی که واحد تجاری وجهی را در مقابل تحویل یک کالا در سال مای آتی دریافت کرده باشد، باید آن وجه را در این دسته‌بندی وارد کند.

ذخیره‌ی مالیات: منظور مالیات محقق شده‌ای است که باید پرداخت شود.

تسهیلات مالی دریافتنی: منظور وام‌هایی است که واحد تجاری دریافت داشته و انتظار می‌رود در سال مالی اینده بازپرداخت شوند.

بدهیهای غیرجاری

تسهیلات مالی بلندمدت: منظور وام‌هایی است که واحد تجاری دریافت داشته و انتظار نمی‌رود که طی سال مالی آینده بازپرداخت شوند.

بدهی‌های پرداختنی بلندمدت: منظور بدهی‌های واحد تجاری است که انتظار نمی‌رود طی سال مالی آینده تسویه شوند.

سرمایه

ازرش ویژه (خالص دارایی‌های موسسه) : منظور همان سرمایه یا حقوق صاحبان سهام است. البته باید توجه داشت که حقوق صاحبان سهام خود از اجزای دیگری نیز تشکیل می‌شود.

تذکر: دقت داشته باشید که توضیحات ارائه شده به صورت کاملاً ساده شده هستند و به همین دلیل مطابق با تو.ضیحات ارائه شده توسط موسسات معتبر نیستند.

ترازنامه مالی شرکت ها

یک شرکت حسابداری برای اینکه نسبت به دارایی‌های جاری و غیرجاری، بدهی‌ها و حقوق سرمایه گذاران آگاهی پیدا کند نیازمند است که از صورت‌ وضعیت‌های مالی گوناگون نظیر ترازنامه استفاده نماید. یکی از خدمات حسابداری حسابا تنظیم ترازنامه های مالی است که می‎‌توانید با استفاده از دکمه های زیر راه های ارتباطی را انتخاب کنید.

ترازنامه مالی شرکت

ترازنامه در حسابداری یعنی (دارایی = بدهی + سرمایه)

ترازنامه مالی شرکت که گاهی آن را با نام صورت وضعیت مالی هم می‌شناسیم. در واقع شامل گزارشی از دارایی‌ها، بدهی‌ها، حقوق سرمایه گذاران در یک تاریخ مشخص و معلوم است. ذینفعان شرکت‌ها با این گزارش می‌توانند اطلاعاتی در مورد ماهیت و مبالغ سرمایه گذاری‌ها در منابع و تعهدات بستانکاران و حقوق مالکان در شرکت بدست بیاورند. و جالب‌تر این است که اینان با تنظیم و ثبت این گزارش مالی، از پیش‌بینی مبالغ زمان‌بندی و اطمینان داشتن یا نداشتن به جریان‌های نقدی در آینده آگاهی می‌یایند.

ولی در علم حسابداری در کنار ترازنامه مالی، صورت‌های مالی دیگری مثل صورتحساب سود و زیان انباشته، صورتحساب گردش سود و زیان جامع، صورت گردش وجوه نقد، صورت مالی میان دوره و صورت سرمایه وجود دارد.

شرکت‌ها به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند؟

همان‌طور که می‌دانید شریک شدن چند فرد در کاری را شرکت می‌گویند. تعریف شرکت در اصطلاح حقوقی به معنای اجتماع تعدادی از افراد است که یک فعالیت خاص را اعم از تجاری، فرهنگی و اجتماعی را با همدیگر انجام می‌دهند.

به صورت کلی شرکت‌ها به 2 دسته شرکت‌های مدنی و تجاری تقسیم بندی می‌شوند

شرکت مدنی: شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد به نحو اشاعه. به بیان ساده‌تر، وقتی چند مالک در یک شئ واحد شریک باشند و تمامی امور را به صورت مشارکتی اداره کنند. ما آن را با نام شرکت مدنی می‌شناسیم. مثل: عقد مضاربه یا عقد مساقات.

شرکت تجاری: برخلاف قانون مدنی، قوانین تجارت تعریفی واضح و مشخصی برای شرکت‌های تجاری ارائه نداده است. اما می‌توان گفت شرکت تجاری، اجتماع اشخاصی است که برای کسب سود فعالیت خاصی را انجام می‌دهند و بر طبق قوانین درج شده در قانون تجارت، سود و منفعت حاصله متناسب با اساسنامه در بین شرکا تقسیم می‌شود. مثل: شرکت‌های سهامی، شرکت با مسئولت محدود و یا نسبی.

همچنین به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله “صورت معاملات فصلی” را بخوانید.

تنظیم ترازنامه مالی چه سودی برای شرکت‌ها دارد؟

در حقیقت ترازنامه با ارائه اطلاعاتی از دارایی‌های و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه، یک مبنا برای محاسبه بازده عملیات و ارزیابی ساختار سرمایه‌ای شرکت می‌باشد. ذینفعان، برای تعیین ریسک شرکت و همچنین جریانات نقدی آن، از داده‌های این ترازنامه استفاده می‌کنند. با تحلیل این اطلاعات نسبت به میزان نقدینگی و توانایی پرداخت بدهی و میزان انعطاف پذیری شرکت کسب آگاهی می‌کنند.

تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی چگونه است؟

تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی براساس نوع تحلیلی که انتخاب می‌شود متفاوت است. برای مثال تجزیه و تحلیل یک صورت وضعیت مالی می‌تواند به صورت تحلیل افقی، تحلیل عمودی و یا تجزیه و تحلیل نسبت باشد. اما اطلاعاتی که هریک از این نوع تجزیه و تحلیل می‌دهند عبارت‌است از:

در تجزیه و تحلیل افقی، امکان مقایسه عملکرد کسب و کار سازمان و یا شرکت در طول زمان وجود دارد. سرمایه گذاران با استفاده از این نوع تحلیل می‌توانند نسبت به عملکرد شرکت یا سازمان در آینده تصوری داشته باشند. اما در تجزیه و تحلیل عمودی، عملکرد شرکت را براساس یک عدد پایه مقایسه می‌کنند. تجزیه و تحلیل نسبت رایج‌ترین شکل تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی است. در این نوع تحلیل، حساب‌های صورت‌های مالی مختلف با هم مقایسه می‌شوند. برای مثال نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، بدهی شرکت یا سازمان را با مجموع حقوق صاحبان سهم مقایسه می‌کند.

اگر از حسابرسی صورت های مالی چیزی نمی‌دانید آن را مطالعه کنید.

ترازنامه مالی شرکت‌ها به چه صورت است؟

ترازنامه‌های مالی را می‌توان به صورت اشکال گوناگون تنظیم کرد. اما متداول‌ترین و رایج‌ترین شکل آن ها به 2 روش متوازن (T) و شکل گزارشی است. شکل متوازن که از آن به شکل سنتی هم یاد می‌کنند. کلیه دارایی‌ها در سمت راست و کلیه بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه که جمع آن معادل جمع دارایی‌ها می‌باشد، در سمت چپ فهرست‌بندی می‌شود.

ولی در نوع دوم تنظیم ترازنامه، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه به‌جای ارائه در سمت چپ دارایی‌ها، در زیر دارایی‌ها نوشته می‌شود. احتمالا برایتان سوال پیش بیاید که این دارایی‌ها و یا بدهی‌ها و یا حقوق صاحبان سرمایه به چه اقلامی تعلق می‌گیرد.

منظور از دارایی‌ها در واقع همان دارایی‌های جاری و غیرجاری است که در آن به موجودی نقدی، سرمایه گذاری کوتاه مدت، دریافتی‌های تجاری و غیرتجاری، موجودی مواد و کالا و اوراق بهادار جزء دارایی‌های جاری می‌باشند و به دریافتی‌های بلندمدت، سرمایه گذاری‌های بلند مدت، سرمایه گذاری در املاک، دارایی‌های مشهود و نامشهود، دارایی‌های غیرجاری گفته می‌شود.

دارایی‌های جاری

موجودی نقدی، وجه نقد قابل دسترس‌ترین وجوهی است که در صورت نیاز و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نقد می‌شود. مثل اوراق خزانه، گواهی سپرده کوتاه مدت. اوراق بهادار مربوط به شرکت‌های بورسی است. که بازاری مستقل و پرتقاضا، قابلیت نقدینگی آن را بالا می‌برد. موجودی کالا، انواع کالایی است که متعلق شرکت بوده و نسبت به کالاهای دیگر راحت‌تر نقد شده و همچنین هزینه کمتری دارد.

دارایی‌های غیرجاری

سرمایه گذاری‌های بلند مدت عموماً نوعی از سرمایه گذاری اوراق بهادار هستند؛ به همین دلیل میزان نقدینگی آنها تا یکسال امکان پذیر نیست.

دارایی‌های نامشهود

منظور از دارایی‌های نامشهود، آن بخش دارایی‌ها در انواع ترازنامه از دارایی‌های یک شرکت می‌باشد که قابل لمس و فیزیکی نمی‌باشند. اما ما آن‌ها را جزئی از دارایی شرکت می‌دانیم. مثل مالیکت‌های معنوی و یا سرقفلی. در آن طرف بدهی‌ها هم به 2 دسته بدهی‌های غیرجاری و جاری، نظیر پرداخت‌های تجاری و غیرتجاری، مالیات پرداختنی، تسهیلات مالی، ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان و غیره تقسیم بندی می‌شوند. و همان‌گونه که بدیهی است اجزای آن شامل: حقوق صاحبان سرمایه، سرمایه و سود انباشته شده می‌باشد.

ترازنامه درباره ی یک تجارت به ما چه می گوید؟

ترازنامه یک تصویر مالی سالانه است. همچنین یک ورژن فشرده از موجودی حساب درون یک شرکت است. در اصلعملکرد به سرمایه گذاران می گویند که یک شرکت دارای چه ثروت ها و چه بدهی و چقد سرمایه گذاران یا حقوق صاحب های سهام بوده است. اطلاعات عملکرد را می توانیم برای حساب کردن نسبت های مالی مورد استفاده قرار بدهیم، که به سرمایه گذاران چشم انداز کلی شرکت را نشان بدهد.

بعضی از شرکت ها از ساختار‌ مالی ابتدایی برای بدهی های خود استفاده می کنند در صورتی که بعضی دیگر‌ از حقوق صاحب های سهام استفاده می کنند نسبت های به وجود آمده باید در زمینه ی مشاغل یا کسب و کار، ساخت آن و نحوه‌ ی مقایسه کردم آن با رقبای خود تشریح می شود.

برای جلوگیری از وقوع اشتباهات در تنظیم ترازنامه مالی شرکت چه اقدامی می‌توان انجام داد؟

امروزه تعداد کسب و کارها در حوزه‌های مختلف در حال پیشرفت و گسترش می‌باشند. و این گستردگی باعث شده تا نیاز به قوانین و ساز و کارهای مشخص، برای صاحبان کسب و کار، در خصوص حوزه‌های مالی به وجود بیاید.

تهیه صورت‌های مالی در این شرکت‌ها یکی از ضروری‌ترین اقداماتی است که هر حسابدار باید انجام دهد. زیرا همان‌طور که گفته شد، مدیر یا مدیران با دیدن این ترازنامه‌ها و گزارشات می‌توانند نسبت به سود و زیان و شرکت خود آگاهی پیدا کنند. بنابراین، بدیهی است که شرکت‌ها تهیه و تنظیم صورت‌های مالی و مسائل حسابداری و حسابرسی خود را نزد کسانی ببرند. تا در این حوزه، با گذشت زمان تخصص و تجربه لازمه را کسب کرده‌ باشند.

موانع یا محدودیت‌های ترازنامه مالی شرکت‌ها

عموماً مشاهده برگه ترازنامه مالی، ذینفعان را از تمام زیر و بم‌های فعالیت‌ها و سودآوری‌ها و زیان‌های شرکت در بازه زمانی درج شده در ترازنامه آشنا نمی‌کند. زیرا اغلب دارایی‌ها و بدهی‌ها که در ترازنامه گزارش داده می‌شود با استفاده از مبنای بهای تمام شده تاریخی اندازه‌گیری می‌شوند. و این امر باعث شده که در این تراز، اغلب گزارش‌های ارزش منصفانه قید نشود.

برای مثال: شرکت‌های فعال در صنایع چوبی، دارایی‌های نظیر الوار در اختیار دارند که در بیشتر مواقع، امکان تعیین ارزش منصفانه یا همان ارزش بازاری آن‌ها وجود دارد. اما، تا زمان فروش، صورت‌های مالی، هیچ‌گونه افزایشی را در دارایی‌ها این شرکت نشان نمی‌دهد.

در تعیین بسیاری از اقلام ذکر شده در ترازنامه شرکت، از برخی از برآوردها و قضاوت‌ها استفاده می‌کند نه از همه‌ی آن. به عنوان مثال شرکتی نظیر سایپا در ترازنامه خود، میزان حساب‌های دریافتی که وصول می‌شوند و یا عمر مفید انبارها و یا تعداد اتومبیل‌هایی که تحت گارانتی، مرجوع شده‌اند را تخمین می‌زند.

مورد سومی که جزء محدودیت‌های ترازنامه‌های مالی می‌باشد مربوط به اقلام باارزش است. به این صورت که ترازنامه، بسیاری از اقلام دارای ارزش مالی که شرکت قادر به اندازه‌گیری معقولانه آنها نیست را حذف می‌کند. برای مثال در شرکت‌های بزرگ و پیشرفته نظیر اینتل، دانش و مهارت کارمندان و پرسنل‌ها که برای توسعه تراش‌های کامپیوتری است جزء مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌های این شرکت می‌باشد. اما به دلیل اینکه این شرکت نمی‌تواند به طور قابل اتکایی، میزان ارزش پرسنل و سایر دارایی‌ها نامشهود خود، مانند مشتریان دائمی و شهرت و اعتبار را اندازه‌گیری کند. توانایی شناسایی این اقلام در ترازنامه از بین رفته است.

شاید برای شما مفید باشد: حسابداری شرکت ها

چرا ترازنامه مهم است؟

ترازنامه به صورت مبلغی و مالی مهم است که تصویری از سلامت مالی و تجارتی ما را در یک دهه از زمانی مشخص نشان داده می شود. برای فهم بهتر رابطه های بین حساب های گوناگون می توانیم عملکرد خودمان را به همراه با بقیه ی صورت های مالی مقایسه و بررسی کنیم. عملکرد دارایی‌ها در انواع ترازنامه یک ابزار مهم و ضروری است که به واسطه مدیرهای اجرایی و سرمایه گذاران و افراد خبره و کارشناس و تنظیم کننده ها برا فهم وضعیت مالی الان ما در تجارت استفاده می‌شود.

ترازنامه به کاربر اجازه می دهد که در یک نگاه ثروت ها و بدهی های شرکت را مشاهده کنند. عملکرد می تواند به کاربران یا مخاطبان در جواب دادن به سوال هایی از جمله اینکه آیا شرکت ثروت خالص مثبتی دارد؟ آیا دارای نقدینگی و ثروت های کوتاه مدت کافی برای ساپورت کردن تعهدهای خود است؟ و آیا شرکت ها نسبت به همتایان خودشان بدهی بالایی دارند یا خیر؟ جواب های قابل قبول و کاملی ارائه دهد.

منظور از نقدینگی چیست؟

مدت زمانی که انتظار می‌رود در طی آن یک دارایی فروخته شده یا از روش دیگری به وجوه نقد تبدیل شود دارایی‌ها در انواع ترازنامه و یا مدت زمانی که بدهی‌های یک شرکت تسویه شوند را نقدینگی می‌گویند. هرچه نقدینگی یک شرکت بالاتر باشد ریسک ورشکستگی شرکت را پایین می‌آورد. بنابراین، هرچه میزان نقدینگی یک شرکت به عنوان مثال شرکت‌های خودرویی بالاتر باشد توانایی پرداخت بدهی و میزان انعطاف پذیری مالی آن هم بیشتر می‌شود.

تفاوت ترازنامه با تراز آزمایشی

در حقیقت تراز آزمایشی برای مصرف های داخلی موسسه از طرف حسابدارها تهیه می شود. در صورتی که ترازنامه، گزارشی از وضعیت های مالی موسسه است. که برای افراد داخل یا خارج از موسسه تهیه می شود تا وضعیت مالی یک شغل یا کسب کار را در آخر دوره های مالی نشان دهد. پس یکی از صورت های مالی رسمی محسوب می شود.

صورت مالی محصول نهایی فرآیند حسابداری های مالی به حساب می رود. در صورتی که تراز آزمایشی تنها دارایی‌ها در انواع ترازنامه یکی ‌از مرحله های تهیه صورت های مالی است. در هم سطح آزمایشی حساب های دائم و موقتی آورده می شود. اما در ترازنامه فقط مانده حساب های دائمی‌ گزارش داده می شود.

تراز آزمایشی چیست؟

تراز آزمایشی لیستی از تمام حساب های دفتر کل و مانده های آن می باشد. ابتدا دارایی، سپس بدهی ها و در آخر سرمایه است.

تراز آزمایشی از طریق تایید برابری جمع بدهکار و جمع طلبکاران، درستی کارها را نشان می دهد. پس این نوع تراز را در هر زمان می توان تهیه کرد، ولی معمولاً اینطور است که در آخر هر دوره تهیه شود.

همانگونه که در نوشته روش تهیه صورت های مالی به آن شاره کردیم، صورت های مالی حاوی ترازنامه، صورت های سود و زیان، صورت های جریان وجوه نقد می باشد. تراز آزمایشی جز صورت مالی حساب نمی شود، بلکه تنها به صحت یا درستی ثبت اسناد حسابدای و دفترها می پردازد. هم سطح آزمایشی یا ترازنامه در آخر ماه برای صحت گذاری بر مانده حساب دفتر کل تهیه می شود.

ترتیب قرار گرفتن حساب ها در تراز آزمایشی به صورت زیر است:

• حساب دارایی
• حساب بدهی ها
• حسب سرمایه ها

در نهایت پیشنهاد می‌کنیم مقاله اعزام حسابدار در تهران را مطالعه کنید.