راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس

به نقل از جسی لیورمور: «اکثر مردم زمانی که باید بترسند امیدوارند و زمانی که باید امیدوار باشند می‌ترسند.»

EPSnews

اخبار/ گزارش و تحلیل بازار سهام (بورس) درسود نیوز/ قیمت برداشت ذهنی معامله گران از ارزش یک سهم است

دو راهکار تعادل و کنترل هیجان در بورس/ محل صرف ۸۹.۶ هزار میلیارد نقدینگی

کارشناس اقتصادی با اشاره به ورود ۱۱۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید از ابتدای سال به بورس و صرف ۸۰ درصدی در افزایش قیمت سهام، خواهان ایجاد تابلو برتر و دامنه نوسان شناور شد .

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مصطفی مشکاتی با انتشار یادداشتی در فارس اعلام کرد: از ابتدای سال، بازار سرمایه بیش از پیش مورد توجه عموم مردم قرار گرفت و پس از سال ها شرایطی ایجاد شد که نقدینگی خرد و پس انداز های مردمی راه به این بازار پیدا کند و وارد چرخه اقتصادی و تولیدی شود.

آمارها نشان می دهد بیش از 112 هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید از ابتدای سال وارد بورس شده که کمتر از 20 هزار میلیارد تومان آن با عرضه های جدید و افزایش سرمایه شرکت ها جذب شد و بقیه برای افزایش قیمت سهام در بازار صرف شد.

عدم مدیریت صحیح نقدینگی ورودی به بورس با عرضه سهام، تسریع در فرایند عرضه اولیه ها، ایجاد فضای تبلیغاتی نادرست از بورس به عنوان مکانی بدون ریسک ، آزادسازی سهام عدالت و ناتوانی سازمان بورس در مدیریت عرضه های شرکت های حقوقی از جمله مواردی بود که باعث شد فرصت ناب بوجود آمده به تدریج از دست رود و وضعیت بورس از زمان قبل از ورود این نقدینگی هم به مراتب نامناسب تر شود. به گونه ای که در دو ماه شهریور و مهر همواره شاهد خروج پول از بازار هستیم که مقصد نامعلومی پیدا کرده اند.

نمودار خالص ورود و خروج نقدینگی به همراه میزان جذب نقدینگی با عرضه اولیه و افزایش سرمایه

در دو ماه اخیر که بورس سپر نزولی گرفته و نقدینگی مردمی همواره در حال خارج شدن است. فعالین بازار و مسئولان بورس برای تغییر وضعیت اقدامات زیادی انجام داده اند که در نهایت هیچ کدام تاکنون نتوانسته راهگشا باشد. الزام استفاده از بازارگردان، انتشار اختیار فروش تبعی با ضمانت کف سود و خرید سهام خزانه در برخی سهام بزرگ، افزایش درصد خرید اعتباری و درصد سهام صندوق های با درآمد ثابت از جمله اقداماتی بوده که به امید تغییر وضعیت بورس انجام شد.

در حالی مهمترین دغدغه سازمان بورس به عنوان متولی اصلی بازار دریافت یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی برای ایفای نقش حمایتی در راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس بورس است. شواهد و قرائن نشان می دهد با وجود فضای منفی حاکم بر بازار این مبلغ نیز نمی تواند ضامن برگشت تعادل به بازار باشد و این بازار نیاز به یک تغییر بنیادین در قوانین و مقررات حاکم دارد.

تجربه بازارهای جهانی

با ظهور ویروس کرونا و افزایش فضای ترس و نگرانی از آینده اقتصاد، بسیاری از بورس های دنیا با کاهش شدید و ناگهانی روبرو بودند. این درحالی بود که بورس ایران روزهای خوبی را سپری می کرد و نقدینگی جدید راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس زیادی در صف های خرید انتظار خرید سهام می کشید. در همین حال مرور اتفاقات آن دوره نشان می دهد بسیاری از سهام پس از ریزش شدید چند روزه به تعادل رسیده و در حال حاضر بعضاً قله های جدید قیمتی را فتح می کنند.

در بسیاری از این کشورها از جمله ژاپن سازوکاری وجود دارد که طبق شرایط و الزامات خاص، دامنه نوسان در طول جلسه معاملاتی شناور است بنابراین می‌توان همچنان حد نوسان روزانه را اعمال کرد اما از قفل شدن بازار در یک دامنه نوسان بسته جلوگیری کرد. همچنین در اکثر بازارهای مالی دنیا دامنه نوسان وجود ندارد و ابزار circuit breaker ها یا مدارشکن‌ها متداول هستند که بازارها را در شرایط بحرانی بصورت خودکار متوقف می‌کنند. میزان زمان توقف بازار و معیار فعال ‌شدن آن قابل تنظیم است. به عنوان مثال در بازار سهام آمریکا معیار فعال شدن این ساز و کار بر اساس درصد ریزش شاخص تعیین می شود.

حال چه شده است که بورس ایران پس از دو ماه کاهش هنوز در ترس و نگرانی به سر می برد و به تعادل نرسیده است؟ چرا هیچ یک از مسئولین و اهالی بازار اشاره ای به تفاوت اصلی بورس ایران با بورس های دنیا ندارند و راهکار برون رفت از این شرایط را در تزریق نقدینگی یا بخشنامه های تکلیفی جستجو می کنند؟

دامنه نوسان یا رانت هیجان

بسیاری از کارشناسان مهمترین آفت بورس ایران را خرید و فروش هیجانی و بدون تحلیل می دانند که این مورد نتیجه اعمال دامنه نوسان است. دامنه نوسان اجازه راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس تخلیه هیجان و تحلیل وضعیت سهم را به اهالی بازار نمی دهد و تصمیم گیری در مورد ارزندگی سهم را به وجود صف خرید یا فروش موکول می کند.

این صف نشینی ها ساز و کار عرضه و تقاضا را مختل کرده و اجازه رسیدن به یک قیمت واقعی را نمی دهد. تحلیل در بین اهالی بازار زمانی مورد توجه قرار خواهد گرفت که بتوان با اتکا با آن یک سرمایه گذاری سودمند و مطمئن انجام داد حال آنکه با ایجاد سازوکار دامنه نوسان، حجم مبنا و امثال اینها بسیاری سرمایه گذاران بخصوص سرمایه گذاران تازه وارد نیاز به این ابزار را احساس نمی کنند.

به عبارت دیگر با وجود کف و سقف قیمتی، سرمایه گذار برای فروش یا خرید یک دارایی بدون درنگ و تحلیل قیمت های دامنه نوسان را انتخاب می کند و به اصطلاح اقدام به خرید فروش سرخط می کند. رانت خرید و فروش سرخط یکی دیگر از عوامل بروز هیجانات در معاملات بازار سرمایه است که در نتیجه وجود دامنه نوسان ایجاد شده است.

الزام وجود بازارگردان هر چند اقدامی لازم و در جهت تعادل بخشی به بازار است ولی باید توجه داشت این مهم به تنهایی نمی تواند وضعیت بازار را بهبود بخشد و برای ثمر بخش بودن بازارگردانی و بازارسازی باید تغییراتی در قوانین و مقررات بازار و به ویژه دامنه نوسان اعمال شود. چرا که با توجه به هیجان خرید و فروشی که روی کف و سقف قیمتی روزانه وجود دارد بازارگردان در بهترین شرایط بتواند صف فروش را جمع کند (یا صف خرید عرضه کند) و نمی تواند هیجان را به سمت تعادل و نقدشوندگی هدایت کند. این باعث می شود در شرایط نزولی با کمبود منابع (و زیان) روبرو شود و در شرایط صعودی با اتمام موجودی سهام، بازارگردانی رها شود.

با این حال دغدغه موافقان دامنه نوسان هم دغدغه درستی است، باز شدن دامنه نوسان هیجان زیادی را وارد معاملات می کند و جذابیت سفته بازی را بالا خواهد برد. ولی باید توجه کرد این هیجانات مقطعی خواهد بود و به مرور زمان بازار خود را با آن سازگار خواهد کرد و باعث افزایش سطح دانش اهالی بازار سرمایه خواهد شد. همچنین تغییرات در دامنه نوسان بصورت تدریجی و با در نظر گرفتن شرایط بازارگردانی مناسب و امتیاز شفافیت برای شرکت ها اعمال شود.

در سال های گذشته بنا بود تابلویی به نام تابلو برتر تشکیل شود و شرکت های برتر بازار از نظر سودآوری، شفافیت اطلاعاتی، بازارگردانی و نحوه انجام معاملات با توجه به امتیاز کسب شده در این بازار و با دامنه نوسان 10 درصد درج شوند. به نظر می رسد امروز بیش از هر زمان دیگری ضرورت تشکیل بازار برتر احساس می شود. با توجه به همبستگی زیادی که بین شرکت‌های کوچک و بزرگ بازار وجود دارد و تاثیر پذیری شاخص کل (کلیت بازار) نسبت به سهام بزرگ، به نظر می رسد با این اقدام بخش قابل توجهی از هیجان بازار کنترل شده و بازار به شرایط تعادل باز خواهد گشت.

نباید بازار را به چشم بازار سال های گذشته دید چرا که بسیار بزرگتر و پر حجم تر شده و رویکرد کنترل بازار به مانند گذشته قابل پیاده سازی نیست باید به سمت آموزش بازار سرمایه با حفظ ریسک های آن حرکت کرد و سازمان بورس بازار را به سمت نقدشوندگی بیشتر هدایت کند.

بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: .

كنترل هيجان در افت و خيز بازار

پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بود که شاخص بورس تهران شدت بیشتری به روند رو به رشد خود داد تا بازار سرمایه را در راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس شگفتی قرار دهد و در نهایت فعالان بازار را به آنجا رساند که در چنین فضایی دستیابی به شاخص ۷۰ هزار واحدی چندان دور از انتظار نخواهد بود و در میان رشد پی در پی قیمت سهام شرکت ها نهاد ناظر بر بازار سرمایه به میان آمد و دائما از غیر حبابی بودن بازار سخن راند اما در اين هفته تاكنون چند روز به جای شاخصی مثبت، شاهد شاخصی منفی در بورس شديم.

بر این اساس روند افزایش و کاهش قیمت‌ها در بازار را مورد بررسی قرار داديم تا مشخص شود آیا افت و خيز كنوني قیمت‌ها هیجانی است؟ و در چنین فضایی وظیفه نهاد ناظر بر بازار سرمایه چیست؟

پرهيز از ريسك‌هاي نابجا و غيرمنطقي
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری سعدی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به وجود هیجان در بازار سرمایه، اظهار كرد: همان‌طور که می‌دانید هیجان جزئی از ماهیت بازار سرمایه است؛ در حقیقت بازار سرمایه ماهیتا دارای نوعی هيجان ذاتي است.
شرایط کلی کشور اما طی هشت ساله اخیر نوع جدیدی از هيجان را مشاهده کرده است که می‌توان به هیجانات ناشی از تصمیمات خلق‌الساعه اخذ شده در بالاترین سطوح مدیریتی کشور با وجود انتقاد‌‌ها و مخالفت‌های کارشناسان، لغو و یا تغییرات مکرر و غیر‌کارشناسی اکثریت همان تصمیمات به کرات و در حالات گوناگون اشاره كرد.
محمدامين كيان‌ارثي افزود: خوشبختانه در موقعیتی به سر می‌بریم که افق‌های روشنی از تدبیر و ثبات مشاهده می‌شود و می‌توان امیدوار بود که هیجانات ناشی از رفتارهای یاد شده بالا از اذهان حاضر در بازار رخت بربندد.
وی ادامه داد: با در نظر گرفتن بستر متلاطم موصوف که پذیرای انواع فاکتورهای هیجان انگیز دیگر نظیر اثرات جانبی تحریم‌‌ها، کاهش بی‌سامان برابری قیمت ریال در مقابل ارزهای خارجی، افزایش بی رویه نقدینگی و به‌تبع تورم در بازار داخلی و… است، بايد از بابت بروز رفتارهای هیجان‌انگیز، به بازیگران بازار سرمایه حق داد!!
کیان‌ارثی تصریح کرد: توجه داشته باشید که بازار در حال گذر از دوره بلوغ به‌ پختگی است و می‌دانید که هیجانات ناشی از بلوغ غیر قابل اجتناب و در عین حال قابل درک است. ثبات سیاسی و اقتصادی می‌تواند در فائق آمدن به این وضعیت کمک شایانی کند، در این میان حباب نیز زاییده هیجان است و از همان مساله پیروی می‌کند.
وی در این میان به عرضه‌‌های اولیه اشاره کرد كه مانند بسياري از عوامل دیگر، در صورت اعمال مدیریت به‌سامان می‌تواند در کنترل هیجان حاکم بازار نقش موثری ایفا کند.
این کارشناس بازار سرمایه در برابر این سوال که چرا عرضه اولیه سهام تاپیکو به جای کنترل بازار به منفی شدن این بازار منتج شد؟ ابراز كرد: به این موضوع با این شکل که مطرح کردید معتقد نیستم. محاسبات تکنیکی شاخص هشدار اصلاح را صادر کرده بود. شاید عرضه اولیه تاپیکو به نوعی تشدید‌کننده روند بوده باشد اما تنها در حد یکی از چند عامل موثر عمل كرد. در نظر داشته باشید که بدنه بازار سرمایه در مواجهه با اصطلاح نهنگ‌هایی مثل تاپیکو، فارس، ذوب، اخابر، فولاد و مواردی از این دست الزاما نوعی واکنش از پیش تعیین شده قابل انتظار از خود بروز راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس نداده است و از این پس نیز نخواهد داد.
وی در برابر این سوال که آيا کنترل بازار به معنای تعادل است یا منفی شدن شاخص؟ گفت:‌ منفی شدن بازار و شاخص را هم بايد جزئی از فرآیند تعادل دانست شخصا معتقدم هدایت، کارآیی بیشتری نسبت به کنترل دارد. موضوعاتی مثل هدایت و کنترل البته از حوصله این بحث خارج است. اما به اختصار می‌توانم از اشاعه فرهنگ سهامداری از طرق رسانه ای با جوامع هدفی نظیر خانواده‌‌ها و نیز نسل جدید نام ببرم. نهاد ناظر بر بازار به‌واسطه اعمال آموزش‌های مربوطه در زمینه‌‌های فوق می‌تواند در طولانی مدت انتظار پیدایش نسلی آشنا با این مفاهیم را البته نه در کوتاه‌مدت داشته باشد.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری سعدی از نهاد ناظر خواست تا در چنين شرايطي بیشترین انعطاف و نیز هماهنگی با سهامداران عمده بازار را داشته باشد.
وی همچنین درخصوص وظایف شرکت‌های حقوقی نیز اظهار كرد: با توجه به شرایط حاکم بر کلیت اقتصاد طبیعی است که در بعضی موارد شاهد رفتارهایی از سوی برخی شرکت‌های حقوقی فعال در بازار باشیم که شاید در منطق موجود سرمایه‌گذاری آن هم در مفاهیم آکادمیک و بین‌المللی قابل درک نباشد.
كيان‌ارثي اضافه كرد: عرضه نابهنگام، شوک آور و البته فرصت‌طلبانه صف‌های خرید توسط بسیاری از این شرکت‌ها، بی‌توجهی به مفاهیم بنیادی و پتانسیل‌های نهفته در شرکت‌های سرمایه پذیر و نیز در نظر نگرفتن برخی اصول پایه در حمایت و اصولا بازار‌گردانی سهام زیر‌مجموعه، نشان‌دهنده نوع تفکر حاکم بر این بنگاه‌ها است.
اين در حالي است كه بدنه کارشناسی بازار البته دائما در حال رصد کردن این تحرکات بوده است و در دراز مدت رفتار شناسی شرکت‌های حقوقی و قضاوت در مورد عملکرد آنها آسان‌تر خواهد بود.
وی در برابر این سوال که چرا نهاد ناظر بورس از هیجانی شدن بورس بیم دارد؟ گفت: پاسخگویی به این پرسش البته از سوی ناظرین بازار شایسته‌تر است و جا دارد متولیان امر، افکار عمومی را در این خصوص اقناع کنند اما به طور کلی بیم نهاد ناظر از هیجانی شدن شرایط بازار از دو منظر قابل بررسی است. اولا باید تایید کرد که به عنوان متولی و مسوول‌ بازار و ایفاگر نقش پاسخگو به افکار عمومی و نیز مقام بالاتر، سازمان بورس لاجرم بايد از اختیار کافی در این زمینه برخوردار باشد. طبیعی است که غیرحبابی خواندن بازار نیز یکی از رفتارهای هدایتگرانه و روشنگرانه‌ای است که توسط نهاد مربوطه ایفا می‌شود.
مدير سرمايه‌گذاري شركت سرمايه‌گذاري سعدي ادامه داد: شرایط پیش آمده طی مدت یکسال اخیر تحت تاثیر عواملی خارج از کتنرل نهاد ناظر رخ داده و می‌دهد و بر همین اساس کار چندانی در این ارتباط از مسوولان مربوطه بر‌نمی‌آید؛ از سوي ديگر این نوع نگاه حاکی از تفاوت نگرش ناظر و بازیگران بازار است. بازیگران بازار خصوصا حقوقی‌‌ها و نقش آفرینان اصلی، چنان که شایسته است در تصمیم‌سازی‌‌ها نقشی ندارند و کاملا طبیعی است که با قواعد خود بازی را دنبال کنند.
وی در توصیه خود به فعالان بازار سرمایه در شرایط کنونی بازار، عنوان کرد: از نگاه کسی که سودای بازار در سر دارد عرض می‌کنم شرایط کلی اقتصاد و طبعا بورس رو به بهبودی است. توجه اکید به اصول مدرن سبد‌گردانی، پرهیز از ریسک‌‌های نابجا و بعضا غیر‌منطقی، همراه با نگاه بنیادین به سهام حاضر در بازار در هر شرایطی راهگشا است.
اطلاعيه‌هاي شفاف‌سازي از هيجانات بازار نمي‌كاهد
مدیرعامل شرکت کارگزاری سهم آشنا در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» هیجان را جزئی از ذات بازار سرمایه دانست و به جهت اینکه بخش عمده‌ای از سهامداران خرد نگاه علمی به بازار ندارند، بدیهی است که پتانسیل هیجانی شدن هم در جهت مثبت و هم منفی در بورس زیاد است.
شهریار شهمیری اظهار كرد: در حال حاضر هم، معاملات هیجانی در بازار وجود دارد ولی اگر بخواهیم رشد فعلی بازار را تنها ناشی از هیجانات بدانیم، موافق نیستم.
وی کنترل هیجانات بازار را مستلزم فعال بودن سهامداران عمده روی نمادها دانست، به طوری که در صورت رشد بی‌منطق با افزایش عرضه‌ها و در صورت کاهش بیشتر قیمت از سطوح ارزندگی، با جمع‌آوری سهام و در واقع با مکانیسم علمی عرضه و تقاضا به تعادل قیمتی سهام راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس در محدوده ارزش واقعی مبادرت کنند.
شهمیری انتشار اطلاعیه شفاف‌سازی یا توقف نماد را به هیچ عنوان ابزار مناسبی برای کاهش هیجانات ندانست و گفت: رفتار هیجانی یعنی اینکه سهامدار بدون هیچ شناختی و تنها تحت تاثیر جو بازار به خرید و فروش سهام بپردازد.
چنین رفتاری بدون تردید در بلند‌مدت زیان آور است و اشاعه آن در بازار می‌تواند قیمت‌ها را حبابی کند، ولی اگر هیجان از بازار سرمایه گرفته شود، جذابیت بازار بسیار کم می‌شود.
مدیرعامل شرکت کارگزاری سهم آشنا در نهایت این‌گونه نتیجه‌گیری کرد: هیجان برای بازار لازم است ولی افراط و تفریط در آن خوب نیست. در واقع هیجانات کوتاه‌مدت لازم و هیجان بلند‌مدت و متداوم مضر است.
وی در این میان از عرضه‌های اولیه به عنوان راحت‌ترین راه برای افزایش عمق بازار و افزایش سریع‌تر ارزش بازار سهام نام برد که بی‌تردید کمک زیادی به منطقی‌شدن روند بازار کرده و عمق بیشتری به آن می‌بخشد.
شهمیری ادامه داد: البته این به شرطی است که قیمت ipo (عرضه اوليه سازمان خصوصي‌سازي) در سطوح پایین‌تر از ارزشگذاری بازار باشد تا جذابیت قیمتی بازار را به استقبال از عرضه‌های اولیه سوق دهد.
وی دليل اصلي تاثیر منفی عرضه اولیه سهام تاپیکو در بازار اين گونه عنوان كرد: سهم در محدوده ارزش‌گذاری آن توسط بازار عرضه شد و قیمت فروش جذابیت خیلی بالایی نداشت. با توجه به ابهامات زیاد گروه پتروشیمی در مورد قیمت‌گذاری خوراک، نحوه پرداخت ریالی یا ارزی آن، قیمت‌گذاری داخلی محصولات، مشکلات صادرات و غیره باید تاپیکو را در قیمتی عرضه می‌کردند که با تمام این ابهامات بازهم جای رشد برای آن باقی می‌ماند.
به گفته مدیرعامل شرکت کارگزاری سهم آشنا؛ در حال حاضر گروه پتروشیمی جزو گروه‌هایی است که پایین‌ترین نسبت P/E را در بازار دارند و دلیل آن همین ابهاماتی است که سرمایه‌گذاران را سردرگم کرده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا کنترل بازار به معنای تعادل است یا منفی شدن شاخص؟ گفت: در بازار سهام اصطلاح «کنترل» معنا ندارد و هیچ نهادی متولی این کار نیست. دیدگاه سهامداران در خرید و فروش سهام با یکدیگر متفاوت است. برخی بلندمدت و برخی دیگر کوتاه‌مدت خرید و فروش می‌کنند. ممکن است سهمی با دیدگاه کوتاه‌مدت و در قیمتی خاص فاقد ارزندگی و با دیدگاه بلند مدت در همان قیمت ارزنده باشد.
شهمیری ادامه داد: مهم این است که ارزشگذاری با کدام فرمول، کدام دیدگاه و کدام منطق انجام گرفته باشد. کسی نمی تواند دیدگاه و منطق خود در ارزشگذاری را به سهامداران دیکته کند.
وی در این میان به نهاد ناظر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی نهاد ناظر باید تلاش کند تا شرکت‌ها گزارش‌هاي خود را به موقع و با اطلاعات کامل و همین طور با ذکر فرصت‌ها و مخاطرات پیش رو منتشر کنند و سپس تصمیم‌گیری را به سرمایه گذاران محول کند. از طرف دیگر سازمان بورس باید تلاش کند مشارکت سهامداران عمده در روند معاملات روزانه سهام بیشتر شود تا با افزایش سهام شناور قیمت‌گذاری سهام نیز منطقی‌تر شود.
مدیرعامل شرکت کارگزاری سهم آشنا در برابر این سوال که چرا نهاد ناظر بورس از هیجانی شدن بورس بیم دارد؟ گفت: ترس سازمان در شرایط فعلی از حبابی بودن بازار نیست بلکه نگرانی از بابت حرکت به سمت حبابی شدن است. نسبت قیمت به درآمد بازار در کنار روند صعودی سودآوری شرکت‌ها باعث شده که بازار در شرایط فعلی فاقد حباب باشد ولی اگر بازار بخواهد هر روز رشد کند به سرعت به سمت حبابی شدن پیش رفته و ریسک آن بالا می‌رود.
شهمیری در این میان به فعالان بازار سرمایه توصیه کرد: با توجه به اینکه با تغييرات قیمت دلار و همین طور تغییر دولت شرایط فاندامنتال بازار در بلند مدت با دگرگونی اساسی همراه شده، بدیهی است که حرفه‌ای‌های بازار باید موشکافی عمیق تری از بیم‌ها و امیدهای بازار و همین طور سهام در آینده داشته باشند و با انتقال تحلیل‌های خود به بدنه بازار کمک کنند تا سایر سهامداران نیز به شناخت کامل تری از وضعیت فعلی و آینده رسند تا جهت گیری بازار به سمت گزینه‌های مطلوب قرارگیرد. غیر‌حرفه‌ای‌ها نيز با پرهیز از خرید سهامی که با رشد پیاپی همراه شده و سعی کنند که در روندهای اصلاحی و منفی به خرید سهام بپردازند. حقوقی‌ها و سهامداران عمده هم سهم خود در عرضه و تقاضای بازار را افزایش دهند تا روند معاملات از احساس و هیجان تهی شود.
حباب قيمت، نه؛ فاز استراحت، آري
در اين رابطه يك كارشناس ارشد بازار سرمايه به بورس‌نيوز گفت: به نظر مي‌رسد در هر زمانی شاخص P/E بازار سرمایه در کشور ما از حدود ۷ تا ۷/۵ واحد فراتر رود مي‌توان نگران حبابی بودن قیمت‌ها در آن بود.
شايان آراني در ادامه افزود: در حال حاضر با توجه به P/E حدود ۵/۶ واحدی بورس به نظر مي‌رسد هنوز به محدوده حبابی شدن قیمت‌ها وارد نشدیم، اما توجه به نکته حائز اهمیت است که فاصله چندانی نیز با آن نداریم. به گونه‌ای که در صورت بالا رفتن بی‌رویه قیمت سهام شرکت‌ها و شاخص کل به واقع مي‌توان نگران غیرواقعی بودن آنها بود و اینجاست که مسوولین بازار سرمایه وظیفه سنگینی در خصوص کنترل و حفظ رشد پایدار این نماگر اقتصادی برعهده خواهند داشت.
وي درباره راه‌هاي مناسب جلوگیری از رشد بی‌رویه شاخص و حبابی شدن آن گفت: یکی از راه‌هاي کنترل مناسب رشد بی‌رویه قیمت‌ها در بازار سهام این است که شرکت‌هاي فعالی که با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو شدند، مکلف به ارائه گزارش‌هاي میان دوره‌ای برای شفاف‌سازی وضعیت مالی خودشان باشند، زيرا در صورت عدم شفاف‌سازی‌هاي لازم درباره ارزش واقعی سهام شرکت ها، جو روانی مثبت ایجاد شده برای خرید سهام مي‌تواند همچون موجی خطرناک افزایش یابد.
به اعتقاد اين كارشناس، نکته حائز اهمیت اين است که دستکاری صورت‌هاي مالی و غیر‌واقعی جلوه دادن سودآوری شرکت‌ها جهت کنترل روند قیمتی آنها امری خلاف قانون و نابه جا است. البته دومین راه مناسب برای کنترل حرکت قیمت سهام اقدام قانونی مسوولان شرکت‌ها برای بازارگردانی مناسب سهام خود است.
شايان‌آراني در ادامه در پاسخ به اين سوال كه آيا بازار سرمایه فعلی ما پتانسیل جذب نقدینگی کنونی موجود در جامعه را خواهد داشت يا نه؟ گفت: در حال حاضر متوسط نسبت ارزش بورس‌ها به تولید ناخالص در کشورهای در حال توسعه حدود ۴۴ درصد و برای کشورهای منطقه خاورمیانه ۴۲ درصد بوده، حال آنکه این رقم در ایران و تا قبل از انتخابات اخیر حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد محاسبه شده است. وي افزود: در اسفند ماه سال گذشته ارزش بورس تهران حدود ۱۸۰ میلیارد تومان بوده که این رقم در حال حاضر تا ۲۷۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته اما هنوز هم فاصله حدود ۲۰ درصدی تا رقم ۳۷۰ هزار میلیارد تا ۳۸۰ هزار میلیارد تومانی معقول خود دارد.
اين كارشناس بازار سرمايه در پايان تصريح كرد: پیداست نسبت ارزش بورس تهران به تولید ناخالص در کشور فاصله زیادی با کشورهای منطقه دارد و این امر یعنی وجود پتانسیل‌هاي فراوان برای رشد، به شرطی که پارامترهای دیگر اقتصادی همچون نرخ تورم و سیاست‌هاي اقتصادی نیز همانند کشورهای مذکور از ثبات نسبی برخوردار باشد.
همچنين مدير سرمايه‌گذاري اميد درباره دلايل عمده تغييرات بازار گفت: در ابتدا باید توضیح دهم که رشد شاخص به چند دليل صورت گرفته است كه از جمله آنها مي‌توان به رشد سودآوری شرکت‌ها ناشی از کاهش واردات کالاهای خارجی رقیب، افزایش نرخ ارز، اصلاح سیستم قیمت‌گذاری کالاها و رشد ارزش ذاتی شرکت‌ها به دلیل افزایش ارزش املاک و ماشین‌آلات تولیدی اشاره كرد.
حميد‌رضا بهزادي‌پور در ادامه افزود: بر اين اساس بازار هر روز شاهد تعدیل بودجه و افزایش سود آوری شرکت‌ها است، بنابراين رشد شاخص‌های بورس طبیعی است اما برای افت و خیز چند روزه اخیر شاخص چند دلیل وجود دارد.
اين كارشناس بازار سرمايه درباره فاكتورهايي كه در تغييرات شاخص بازار تاثيرگذار است، گفت: اول اينكه بازار پس از رشد سریعی که در سال جاری داشته، وارد فاز استراحت شده و طبیعی است که شاخص با افت و خیزهای جزئی، مدتی در همین محدوده باقی بماند.
وي خاطرنشان كرد: همچنين با توجه به روال هر ساله با ورود به ماه مبارک رمضان فعالیت‌های اقتصادی در همه زمینه‌ها از جمله در بورس کاهش یافته و شاخص‌ها با رکود نسبی مواجه می‌شود. همچنين بسته بودن طولانی مدت برخی نمادها از نقد‌شوندگی بازار کاسته و ممکن است باعث خروج نقدینگی از بازار شود که در این زمينه از مسوولان‌ مربوطه انتظار است راهکارهای مناسب اتخاذ كنند.
وي درباره احتمال افت قيمت‌ها در روزهاي آينده گفت: همان‌طور که توضیح دادم به نظرم موضوع حباب قیمت‌ها مصداق ندارد و بهتر است آن را فاز استراحت تلقی کنیم. همچنين اصلاح قيمت‌ها تقریبا در همه گروه‌ها و نمادها به چشم می‌آيد اما در نمادهای پالایشی و پتروشیمی به دلیل وجود ابهامات بیشتر مشخص است.
وي در پايان به سهامداران گفت: توصیه من به سهامداران این است که با عجله تصمیم‌گیری نکرده و از اقدامات شتابزده خودداری کنند. شرکت‌های بورسی هنوز ظرفیت‌های بالایی برای ایجاد درآمد و افزایش قیمت دارند و امید است با استقرار تیم اقتصادی دولت و حمایت‌هایی که از صنایع داخلی خواهد شد، شاهد رشد و شکوفایی بیشتر صنایع و بهبود شاخص‌ها باشیم.

چگونه بر ترس در معاملات غلبه کنیم؟

ترس در معاملات باعث می‌شود درست درزمانی که معامله‌گر می‌داند دقیقاً چه‌کاری باید انجام دهد، از انجام آن ناتوان باشد. درمقاله پیشین با عنوان اعتماد به نفس در معاملات با شما سخن گفتیم. در این مقاله به توضیح مبسوط رابطه ترس و معامله گری خواهیم پرداخت.

ترس در معاملات ‌احساسی است ناخوشایند، اما طبیعی. ترس در واکنش به ‌«‌خطرات واقعی‌»‌ ‌ایجاد می‌شود. عبارت ‌‌«خطرات واقعی‌»‌ ‌تعریف ترس از اضطراب را جدا می‌سازد.

ترس در معاملات در مقابله با شرایط ناآشنا و متغیر ایجاد می‌شود. ذهن انسان متمایل به شرایطی است که آن را به‌خوبی بشناسد. حال معامله‌گر و محیط کاملاً پویا و متغیر بازار سرمایه را در نظر بگیرید.

دلایل ترس در معاملات

۱- ضرر و زیان درگذشته

اینکه معاملات قبلی خود را بازیان بسته‌ایم یا اکنون معامله بازی داریم. آیا معامله باز که در زیان به سر می‌برد باعث می‌شود که نتوانیم به‌موقع معامله خود را ببندیم و تصمیم درست را در مورد این معامله انجام دهیم. برای پیشگیری از این مشکل باید موارد زیر رعایت شود:

• باید استراتژی مشخصی داشته باشیم
• قبل از ورود حد ضرر را مشخص کرده باشیم
• با اطمینان کامل وارد معامله شویم
• بایستی تمام اشتباهات و احساسات و دلایل خود را نوشته باشیم
• از تکرار اشتباهات در معاملات بعدی خودداری کنیم

۲- اهداف غیر‌واقعی

داشتن اهداف غیرمنطقی از بازار سرمایه باعث شکست در بازار می‌شود. برای ورود به یک معامله باید تمام احتمالاتی که راجع به آن می‌توان در نظر گرفت را ثبت کرد. بهترین پاسخ را که برای هرکدام وجود دارد را باید مدنظر داشت تا با اعتماد و اطلاع کامل بهترین تصمیم در هرلحظه گرفته شود. این کار باعث می‌شود معامله‌گر دچار ترس و تردید نگردد.

۳- سرمایه متناسب

معامله‌گر باید سرمایه‌ای را وارد بازار کند که بداند با از دست دادن آن شرایط رفاهی اولیه و کلی زندگی‌ لطمه‌ای نمی‌بیند.

۴- اعتماد به اخبار غیر موثق و سایر افراد

این موضوع که بدون علم کافی تنها با تکیه‌بر شایعات و صحبت دیگران خریدوفروش انجام دهیم به‌مانند راه رفتن بر لبه پرتگاه است. بهترین کار این است که خودمان با توجه به روحیه شخصی و استراتژی معاملاتی خریدوفروش انجام دهیم. همیشه به مطالعه و افزایش راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس اطلاعات بپردازیم. این کار میزان ترس شخص را به‌شدت کاهش می‌دهد. معامله‌گر می‌داند که با اطلاعات کامل و بر اساس استراتژی شخصی این معامله را انجام داده و بهترین تصمیم را می‌گیرد.

۵- ناکارآمد بودن علم

انتقال علم از حوزه علم به عمل کار مشکلی است. آنچه در کتاب‌ها می‌آموزیم با آنچه عملاً به‌کاربرده می‌شود بسیار متفاوت است. اگر شخصی کامل‌ترین و بهترین اطلاعات را داشته باشد هرگز بااحساس ترس و عدم کنترل خود نمی‌تواند معامله‌گر موفقی باشد و با شکست مواجه می‌شود. باید معامله کردن را عملی آموخت. یاد بگیریم با ترس و هیجانات خود چگونه مقابله کنیم تا موفق شویم.

بیشتر معامله گران به دو دلیل احساسی ترس و طمع، پول خود را در بازارهای معاملاتی از دست می‌دهند.

احساس ترس، خود را حداقل به دو صورت عمده نشان می‌دهد:

• ترس از دست دادن پول
• ترس از دست دادن سود

ترس از دست دادن پول

ترس از دست دادن پول زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گر ابتدا موقعیتی را آغاز می‌کند. سپس متوجه می‌شود که معامله به ضررش در حال انجام است.

ترس شدید از دست دادن سرمایه می‌تواند موجب شود تا معامله‌گر بلافاصله زیان‌های خود را کاهش داده و باکمی ضرر از معامله خارج شود.

این خسارات کوچک و جزئی، به‌سرعت می‌توانند به میزان قابل‌توجهی افزایش یابند. چنین زیان‌هایی به‌مرورزمان باعث می‌شوند که معامله گران روحیه و اعتماد خود را از دست بدهند.

راه غلبه بر ترس درمعاملات و از دست دادن سرمایه

• به خودتان یادآوری کنید که یک جراح برای دریافت مدرک تحصیلی‌اش پول بسیار بیشتری را صرف می‌کند.
• سرمایه‌گذاری در آموزش همیشه بهترین نوع بازگشت سرمایه است.
• هر یک از معامله باخت و ضرر را به‌خوبی تجزیه‌وتحلیل کنید تا متوجه اشتباهات خود شوید.
• قوانین معاملات خود را اصلاح کنید.

ترس از دست دادن سود

ترس دیگر، ترس از دست دادن سود در معاملات برد و سودآور است. هنگامی‌که معامله‌گری موقعیت خود را سودآور می‌بیند، هراس و ترس از تغییر شرایط در هرلحظه بر او چیره می‌شود.

به نقل از جسی لیورمور: «اکثر مردم زمانی که باید بترسند امیدوارند و زمانی که باید امیدوار باشند می‌ترسند.»

بدین ترتیب، معاملات برد و سودآور خود را با به دست آوردن سود کمی سریع به اتمام می‌رسانند.

برد یا باخت شما مهم نیست، مطلبی که مهم است:

• اینکه چقدر برنده می‌شوید درزمانی که درست اقدام می‌کنید
• چقدر از دست می‌دهید درزمانی که اشتباه اقدام کرده‌اید

به‌جای تمرکز افکارتان بر فکرهای منفی، به پیروزی بزرگ درزمانی که درست اقدام می‌کنید تمرکز کنید.

چهار روش اصلی برای غلبه بر ترس در معاملات

تغییر درک و راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس طرز فکر راجع به از دست دادن

برای غلبه بر ترس از دست دادن پول، هرگونه پول ازدست‌داده شده را به‌عنوان هزینه تحصیل در نظر بگیرید. علاوه بر این، سود غیرقابل‌برگشت را به‌عنوان پول خود در نظر نگیرید. آن‌ها صرفاً سودی نوشته‌شده بر روی کاغذ هستند. کسی نمی‌تواند به خاطر از دست دادن پولی که هنوز به او تعلق ندارد بترسد.

قوانین واضح و مشخصی برای کاهش ضرر و به دست آوردن سود داشته باشید

از تکنیک‌های تجسم استفاده کنید تا تمرکز خود را از احتمال از دست دادن دورنگه دارید

تا زمانی که به حد محافظتی توقف ضرر نرسیده‌اید، نباید ترس از دست دادن شما را محصور کند

نگران نباشید. اگر حد ضرر خود را درست و متناسب انتخاب کرده باشید زمانی که به آن قیمت رسیدید با اطمینان خارج شوید. ولی اگر هنوز به آن قیمت نرسیده‌اید نباید ترس ضرر کردن و از دست دادن سود و سرمایه شمارا محصور کند.

راهکارهایی برای کاهش نوسان هیجانی بازار

1400/07/03

احتمالا پالایشی ها صنعت پیشتاز بازار سرمایه در نیمه دوم سال خواهند بود.

به گزارش فراسرمایه ، بازار سرمایه در ۲ هفته اخیر منفی بوده و کانال ۱ میلیون و ۴۰۰هزار واحدی را هم مجددا از دست داده است.

پیمان شوریابی کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار سرمایه بیان کرد: معمولاً در نیمه اول سال بازار سرمایه اوضاع بهتری دارد؛ چراکه هم انتظارات سرمایه‌گذاران در این نیمه مثبت‌تر است و هم فصل مجامع به سبب سود تقسیمی و گزارش‌های خوب برخی صنایع، جذابیت خاص خود را دارد. ضمن اینکه اواخر هرسال با راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس توجه به کسری بودجه دولت، بانک مرکزی اقدام به چاپ پول می‌کند که با تزریق این‌ پول به بازار، در نیمه اول هرسال اقتصاد ما رونق بیشتری دارد. اما با نزدیکی پایان شهریورماه، جو روانی بازار تغییر می‌کند و بعضی سرمایه‌گذارانی که در نیمه اول سال سود کرده‌اند، ترجیح می‌دهند سیو سود کرده و به بازار اوراق یا صندوق‌های با درآمد ثابت کوچ کنند.

وی ادامه داد: همچنین تسویه معاملات اعتباری کارگزاری‌ها هم منجر به منفی‌های بازار در شهریورماه می‌شود. البته وضعیت این دو هفته بازار سرمایه دلایل دیگری هم داشت. ازجمله اینکه باروی کار آمدن دولت جدید انتظار اعمال برخی سیاست‌ها در اقتصاد کشور می‌رود که این سیاست‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد و این افزایش ریسک موجب افزایش انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی سهم‌ها می‌شود و این انتظارات قیمت سهم‌ها را به سمت پایین سوق می‌دهد. همچنین مواردی که توسط دولت جدید قانون‌گذاری می‌شود(ازجمله قیمت‌گذاری سیمان و فولاد) هم‌ باعث نا اطمینانی در بازار سرمایه شده است.

شوریابی تصریح کرد: علاوه بر این هرسال در نیمه دوم سال بحث قانون بودجه سال بعد هم مطرح می‌شود. با توجه به اینکه در لایحه بودجه، احتمالاتی مثل احتمال افزایش حقوق مالکانه معادن یا افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی وجود دارد، ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هم افزایش می‌یابد.‌ مجموع تمامی این اتفاقات در کنار هم باعث شده بازار سرمایه در دو سه هفته اخیر وارد اصلاح شود. اما ازنظر تحلیلی، مشکل خاصی در بازار سرمایه نمی‌بینم و دلیلی برای افت قیمت سهم‌ها وجود ندارد. معتقدم منفی‌های این چند روز، اصلاح بوده و ناشی از مواردی است که تا حدی موجب عقب‌نشینی سهامداران شده است.

این کارشناس بازارسرمایه افزود: به نظر می‌رسد نیمه دوم سال نوبت بازی سهم‌های کوچک و متوسط بازار سرمایه که در نیمه اول رشد نکرده، خواهد بود و بعضی از سهم‌های بزرگی که در این مدت رشد کرده مدتی درجا خواهند زد.

شوریابی در رابطه با راهکارهای جلوگیری از نوسانات شدید و هیجانی در بازار سرمایه اظهار کرد: اولین لازمه جلوگیری از نوسانات هیجانی در بازار سرمایه، افزایش اطمینان در اقتصاد کلان کشور است.‌ اظهارنظرهای ضدونقیض و مداوم در مورد عوامل اثرگذار بر اقتصاد کلان ازجمله نرخ بهره، به نفع بازار سرمایه ما نیست.‌ تورم و کسری بودجه خود موجب افزایش بی‌اعتمادی در اقتصاد کلان کشور می‌شود و باید برای این مهم راهکاری اندیشید. البته گام مثبتی که توسط دولت فعلی برداشت‌شده، گذار به سمت اقتصاد آزاد است.‌‌ عرضه محصولاتی همچون سیمان و در مرحله بعدی هم خودرو، که تا قبل از این به روش دستوری قیمت‌گذاری می‌شده، اتفاق مثبتی در این زمینه است.‌ علاوه بر این ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری راهکار مناسبی برای کنترل هیجانات بازار سرمایه است.

وی در ادامه در رابطه با پیش‌بینی اوضاع سیاسی و تأثیر توافق احتمالی بر نرخ ارز و به‌تبع آن بازار سرمایه عنوان کرد: به‌طورکلی سرمایه‌گذاران افرادی خوش‌بین هستند و اگر نسبت به وضعیت آینده خوش‌بین نبودند اصلاً سرمایه‌گذاری نمی‌کردند. من هم شخصاً نسبت به احیای برجام و توافق سیاسی خوش‌بین هستم. اما راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس احیای برجام مادامی‌که تأثیری در وضعیت فروش نفت ایران نداشته باشد، منفعت خاصی برای ما ندارد.‌

این کارشناس بازارسرمایه خاطرنشان کرد: به‌هرحال همکاری‌های اقتصادی با چین می‌تواند موجب ترغیب طرف مقابل ما به احیای برجام باشد. اما نکته اینجاست که احیای برجام اتفاق بد و منفی برای بازار سرمایه ماه نیست؛ چراکه از یک‌سو شرکت‌ها و صنایع داخلی ما در حال حاضر بابت واردات مواد اولیه و صادرات در شرایط تحریم و نقل‌وانتقال پول هزینه ۱۵ الی ۲۰ درصدی متحمل می‌شوند و با احیای برجام و رفع تحریم‌ها، دیگر این هزینه‌ها را متحمل نخواهند شد.‌ علاوه بر این صنایع در صورت احیای برجام و رفع تحریم‌ها، امکان دسترسی به منابع بین‌المللی را هم داشته و امکان اجرای طرح‌های توسعه و افزایش ظرفیت تولید خود را خواهند داشت و چنین اتفاقی منجر به رشد سودآوری شرکت‌ها و افزایش ارزش دلاری بازار سرمایه خواهد شد.‌

شوریابی تاکید کرد: نگرانی‌ها بابت افت نرخ ارز و افت بازار سرمایه در صورت احیای برجام بیشتر ریشه روانی دارد و منطقی نیست. دلار نیمایی در حال حاضر در محدوده ۲۳ هزارتومانی قرار دارد. معتقدم محدوده ۲۳ هزارتومانی کف نرخ دلار است و دلار قیمت‌های پایین‌تر از این را نخواهد دید. اختلاف نرخ ارز نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد، عمدتاً به سبب هزینه‌های دور زدن تحریم‌ها است و در صورت رفع تحریم و رفع هزینه‌های نقل‌وانتقال پول ناشی از تحریم، نرخ دلار بازار آزاد به نرخ نیما نزدیک خواهد شد.

شوریابی همچنین با اشاره به نگرانی‌هایی که در مورد احتمال کاهش قیمت‌های جهانی وجود دارد گفت: اعتقادی به کاهش قیمت‌های جهانی ندارم.‌ در بازارهای جهانی، هر محصول به‌طور مستقل داینامیک خاص خود را دارد و این‌طور نیست که چون قیمت سنگ‌آهن افت کرده،‌ پس قیمت تمام کامودیتی ها باید کاهش یابد. در بخش کالاهای صنعتی در بازارهای جهانی، کماکان تقاضا پرقدرت است‌ و احتمالاً فلزات قیمت‌های بالاتری به خود خواهند دید‌‌ و کاهش قیمت مختص به کالاهایی است که در بازار آنها با مازاد عرضه مواجه هستیم.

این کارشناس بازار سرمایه در معرفی صنایع برتر برای سرمایه‌گذاری گفت: به نظر می‌رسد صنعت پالایشی در نیمه دوم سال صنعت جذابی بوده و بازدهی مناسبی نصیب سهامداران خود خواهد کرد. در صادرات فرآورده‌های نفتی به‌اندازه صادرات نفت خام، مشکل و محدودیت وجود ندارد و احتمالاً دولت با تخفیف در خوراک پالایشی‌ها(نفت خام)، شرایط را برای افزایش تولید فرآورده‌های نفتی فراهم می‌کند. بنابراین، این صنعت چه به لحاظ اجرای طرح‌های توسعه‌ای و چه ازنظر تخفیفی که می‌تواند منجر به افزایش سود آنها شود، جذاب است و می‌تواند صنعت پیشرو بازار نیمه دوم سال باشد. صنعت دیگری که در نیمه دوم سال احتمالاً اوضاع مناسبی خواهد داشت صنعت سیمان خواهد بود.

وی گفت: ورود سیمان به بورس کالا و الزام به عرضه سیمان در بورس کالا، تحول بزرگی است که در صنعت سیمان ما رخ داده است. با این اتفاق، سودآوری شرکت‌های سیمانی هم در نیمه دوم امسال و هم در سال آینده افزایش داشته و به پویایی بیشتر سهم‌های سیمانی خواهد انجامید.

شوریابی در پایان اظهارکرد: صنعت بعدی که به لحاظ تحلیلی، پتانسیل رشد در نیمه دوم سال را دارد، صنعت تولید اوره است.‌ در تمام دنیا با استفاده از زغال‌سنگ، اوره تولید می‌شود؛ حال‌آنکه در کشور ما با استفاده از گاز اقدام به تولید دوره می‌شود. با افزایش قیمت زغال‌سنگ در بازارهای جهانی، تولید اوره با گاز در کشور ما جذاب خواهد بود. ضمن اینکه تقاضای اوره در بازارهای جهانی هم‌افزایشی است. ازاین‌رو معتقدم صنعت اوره هم می‌تواند در نیمه دوم امسال بازدهی خوبی نصیب سهامداران خود کند.

چه مهارت هایی برای این کار لازم است؟

معاملات بورسی از نظر مدت‌زمان به سه دسته بلند‌مدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت تقسیم می‌شوند؛ اما نوسان گیری حتی از معاملات کوتاه‌مدت هم زمان کم‌تری برای سوددهی لازم دارد.

این مدل از معاملات مناسب افراد ریسک‌پذیر است. افرادی که ترسی از سرمایه‌گذاری روی سهام‌های نامطمئن ندارند. درواقع می‌توان گفت نوسان گیری یک استراتژی معاملاتی است که میان دلالان حرفه‌ای سهام رواج دارد. اگر این افراد کارشان را بلد باشند، سود خوبی به جیب می‌زنند و اگر بدون مهارت کافی وارد بازی شوند ضرر سنگینی متحمل خواهند شد؛ چراکه نوسان گیری نیازمند سرمایه زیاد است.

در این مقاله به‌طور مفصل راجع به نوسان گیری در بورس صحبت خواهیم کرد و مهارت‌هایی که برای انجام این روش نیاز دارید را هم به شما معرفی می‌کنیم.

نوسان چیست؟

نوسان گیری یعنی گرفتن نوسان؟ نوسان چیست؟

ماهیت تمام معاملات بورسی نوسان است. هرگونه افزایش یا کاهش قیمت نوعی نوسان محسوب می‌شود. برای مثال فردی که قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد و می‌خواهد بیشتر از 9 ماه برای رسیدن به سود صبر کند، در انتظار افزایش قیمت سهامش است.

حتی آن‌هایی که سرمایه‌گذاری میان‌مدت و کوتاه‌مدت انجام می‌دهند هم با نوسان قیمت سود می‌کنند. میان‌مدت‌ها 3 تا 6 ماه باید صبر کنند و کوتاه‌مدت‌ها در عرض 1 تا 3 ماه به خواسته خود می‌رسند؛ اما نوسان گیر‌ها دنبال کسب سود در بازه زمانی بسیار کوتاه‌تری هستند. 3 روز تا 1 ماه! به‌ همین خاطر نوسانات لحظه‌ای را دنبال می‌کنند و اصطلاحاً به این روش نوسان گیری می‌گویند.

با وجود اینکه هر تغییر قیمتی در هر بازه زمانی می‌تواند نوعی نوسان باشد، منظور از این عبارت تغییرات محدودی است که یک سهم در بازه زمانی کوتاه (3 رزو تا 1 ماه) تجربه می‌کند.

نوسان گیری چیست؟

نوسان گیری یعنی رصد تغییرات سهام مختلف به‌منظور ورود در ارزان‌ترین حالت و خروج در گران‌ترین حالت. ماهیت این روش بسیاری را فریب می‌دهد که چه کار راحت و پرپولی؛ اما خوب این ادعا خیلی هم صحت ندارد.

البته که نوسان گیری می‌تواند جزو فعالیت‌های پرپول محسوب شود. شاید بهتر است بگوییم فعالیت‌های راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس خیلی پرپول؛ اما اصلاً خیال نکنید که نوسان گیری کار راحتی است!

استفاده از این استراتژی نیازمند دانش و مها‌رت‌های گوناگون است. همچنین میزان فشاری که روی نوسان گیرها وجود دارد به‌میزان آزار دهنده‌ای زیاد است. کنترل هیجان و احساسات از لازمه‌های نوسان گیری در بورس محسوب می‌شوند. فرد عجول مناسب این کار نیست و ممکن است فقط متضرر شود.

همچنین برای انجام این معاملات سرمایه زیادی لازم است. این‌طور بگوییم که به‌خاطر درصد سود اندک نوسان گیری، ورود به این معاملات با سرمایه کم صرف اقتصادی ندارد. این یعنی ضرر عدم موفقیت رقم قابل توجهی است.

انواع نوسان گیر؛ دسته اول و دوم

نوسان گیرها از جهت زمان خرید سهم به دو دسته تقسیم می‌شوند:

دسته اول آن‌هایی هستند که روند صعودی یک سهم را آغاز می‌کنند و دسته دوم افرادی هستند که سوار موج دسته اول می‌شوند. می‌توان گفت این دسته اول است که سود اصلی را می‌برد و دسته دوم به آنچه باقی می‌ماند اکتفا می‌کند. بیاید کمی شفاف‌تر موضوع را بیان کنیم.

برخی از نوسان گیرها با انتخاب یک سهم خرید پله‌ای را شروع می‌کنند. این‌ها همان دسته اول هستند. وقتی قیمت سهم افزایش پیدا کرد، دسته بعدی نوسان‌ گیرها وارد بازی می‌شود. با افزایش معاملات، توجهات به سمت سهام مذکور می‌رود و حالا عموم مردم می‌خواهند سهام شرکت مورد بحث را خریداری کنند. دسته اول در این قسمت با فروش سهم‌شان دکمه خروج را می‌زنند.

دسته دوم هم اگر طمع نکنند می‌توانند با سودی هرچند کم‌تر از دسته اول به‌موقع سهام‌شان را بفروشند. اگر صاحب سهام دلایل بیشتری را برای افزایش هرچند کوتاه‌مدت سهام ارائه کند، سود دسته دوم می‌تواند بیشتر هم بشود؛ اما فراموش نکنید که یک نوسان گیر حرفه‌ای بر پایه هیجاناتش تصمیم نمی‌گیرد و به‌موقع سهمش را می‌فروشد.

زمان مناسب برای نوسان گیری

بازار بورس از نظر سوددهی می‌تواند 3 حالت داشته باشد. یکی از این حالات، حالت صعود است که در آن قیمت همه سهام‌ها رو به رشد هستند. در چنین شرایطی از بازار بهترین کاری که یک سرمایه‌گذار می‌تواند انجام دهد، خرید و نگه‌داری سهم است.

حالت دیگر بازار، حالت نزولی است. بنا به دلایلی تمام سهم‌ها در حال افت و سقوط هستند. بهترین کاری که یک سرمایه‌گذار در این شرایط می‌تواند انجام دهد، نظارت دقیق بر سهام مختلف و خرید سهم در پایین‌ترین قیمت ممکن است.

حالت خنثی، سومین حالتی است که بورس می‌تواند از نظر سوددهی داشته باشد. در این حالت نه روند صعودی می‌بینیم و نه روند نزولی، همه‌چیز روی یک مسیر نسبتاً صاف پیش می‌رود. مناسب‌ترین زمان برای ورود نوسان گیرها، زمانی است که بازار در حالت خنثی به سر می‌برد. در این حالت قیمت سهام مختلف نوسان‌های کوچک دارند و این همان چیزی است که یک نوسان گیر لازم دارد.

چه سهامی برای نوسان گیری مناسب هستند؟

در بازارهایی که سرمایه‌گذارها به آن‌ها ورود می‌کنند، دو نوع سود داریم. اصطلاحاً این دو نوع سود را سود سرمایه‌ای و سود نقدی می‌نامند. سود سرمایه‌ای حاصل افزایش قیمت سهام است؛ یعنی فردی که سود کرده، قیمت سهامش افزایش پیدا کرده و سرمایه‌ای که داشته با افزایش چند درصدی مواجه شده است.

سود نقدی همان مبلغی است که شرکت‌های سرحال و پولساز در مجمع سالیانه‌شان میان سهام‌داران تقسیم می‌کنند. معمولاً شرکت‌هایی به این سود می‌رسند که فعالیت‌های رو به رشدی داشته باشند و آنقدر همه‌چیز بر وفق مراد باشد که بتوان میزانی از سود را به حساب سهام‌داران واریز کرد.

در اصطلاح به چنین شرکت‌هایی بنیاد محور یا DPS محور می‌گویند و برخی به سودی که نقداً پرداخت می‌شود هم DPS می‌گویند؛ اما خوب است بدانید سهام این شرکت‌ها اصلاً مناسب نوسان گیری نیست. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بنیاد محور مناسب افرادی است که ریسک‌پذیری کم‌تری دارند و می‌خواهند معاملات بلندمدت یا میان‌مدت انجام دهند. با خرید چنین سهامی، سرمایه‌گذار خیالش راحت است که بعد از گذشت مدت‌زمانی نسبتاً طولانی، سود نصیبش می‌شود.

برخی از شرکت‌ها هم هستند که روی یک خط تقریباً صاف حرکت می‌کنند. نه صعود چشم‌گیری دارند و نه نزول قابل‌توجه؛ اما در هر صورت وجود نوسان روی قیمت سهام آن‌ها یک امر طبیعی است. سهم چنین شرکت‌هایی مناسب نوسان گیری است.

روی پلید استراتژی نوسان گیری!

ماهیت نوسان گیری کاملاً عادلانه است. پیش‌بینی کاهش و افزایش قیمت‌های یک سهم در بازه زمانی و قیمتی محدود، تعیین حد سود و حد ضرر درست و ورود و خروج به موقع، نیازمند مهارت‌هایی هستند که باعث می‌شوند سود نوسان گیر از شیر مادر حلال‌تر باشد!

اما روی دیگری از سکه هم وجود دارد که پلید است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک نوسان گیر با بازیگران سهام هم‌دست باشد و با کمک آن‌ها بتواند روی یک سهم حباب قیمت تشکیل دهد. این حباب با ایجاد جو کاذب درست می‌شود. به مثال زیر توجه کنید.

فرض کنید سهام شرکت X در خنثی‌ترین حالت خود به سر می‌برد. یک نوسان گیر از دسته اول سهام این شرکت را می‌خرد و با ایجاد جو کاذب، دیگر سرمایه‌گذاران را هم تشویق به خرید می‌کند. در مرحله اول نوسان گیرهای دسته دوم وارد معاملات می‌شوند و همین کافی است تا عموم مردم به سمت سهام شرکت مذکور هجوم بیاورند. نیازی به گفتن نیست که به خاطر اقبال عمومی، قیمت هر سهم هم افزایش پیدا می‌کند. (اینجا همان جایی است که نوسان گیر دسته اول سهامش را می‌فروشد.)

وقتی یک شرکت هیچ حرکت مثبتی در راستای افزایش قیمت سهامش نداشته باشد، هرچقدر هم قیمت بالاتر رود، به‌زودی با ریزش مواجه خواهد شد؛ یعنی درواقع قیمت سهام آن شرکت غیرواقعی است. وقتی حباب بترکد افراد زیادی متحمل ضرر می‌شوند. همان‌هایی که فریب افزایش قیمت را خورده و بدون داشتن دانش کافی و به تبعیت از احساسات‌شان وارد بازی شده بودند.

در این حالت فقط اولین نوسان گیر سود کرده است. دراصل او با ایجاد جو و ارسال سیگنال‌های نادرست به بازار، سرمایه‌گذاران را تحریک به ورود کرده و وقتی به خواسته‌اش رسید، با رعایت حد سود به‌موقع سهامش را فروخت.

روی پلید نوسان گیری اینگونه است.

مهارت‌های لازم برای نوسان گیری

اگر بدون داشتن مهارت‌های لازم اقدام به نوسان گیری کنید قطعاً شکست خواهید خورد. شاید در معاملات معدودی شانس با شما یار باشد و موفق شوید، اما بازار سرمایه جایی نیست که در آن بتوان خیلی به شانس اتکا کرد. یک نوسان گیر حرفه‌ای باید مهارت‌هایی به‌خصوصی داشته باشد، در ادامه به این مهارت‌ها اشاره خواهیم کرد.

توانایی تحلیل تکنیکال

آیا می‌توانید نمودارهای افزایش و کاهش قیمت سهام مختلف را تحلیل کنید؟ نمودارهای مرتبط با حجم معاملات را چطور؟ اگر می‌خواهید به‌صورت حرفه‌ای نوسان‌گیری کنید، قبل از هرچیزی باید توانایی تحلیل تکنیکال را داشته باشید. در غیر اینصورت ممکن است مانند مثالی که بالاتر گفتیم، اسیر بازی آدم بدهای داستان شوید.

توانایی تحلیل شرایط حاکم بر بازار

قیمت سهام شرکت‌های مختلف در بازارهای سرمایه‌گذاری ایران، شدیداً به عوامل بیرونی مانند تصمیمات سیاسی دولتمردان وابسته است. همچنین هرچقدر شرایط مساعد‌تر باشد، زمینه برای ایجاد جو و درست کردن حباب قیمتی فراهم‌تر است. یک نوسان گیر کاربلد با تحلیل شرایط حاکم بر بازار و متغیرهای مختلف، گرفتار چنین دام‌هایی نمی‌شود.

امکان دسترسی به اطلاعات محرمانه شرکت

گاهی ممکن است یک شرکت، قصد انجام فعالیت‌هایی را داشته باشد که تاثیر مثبت روی سهام آن می‌گذارد. اگر یک نوسان‌ گیر این اطلاعات را قبل از اعلام عمومی داشته باشد و به‌نوعی با بازیگران سهام در ارتباط باشد، می‌تواند در مناسب‌ترین زمان ممکن سرمایه‌اش را درگیر سهام شرکت موردبحث کند و شاهد افزایش قیمت هر سهم باشد. زمان مناسب برای خروج هنگامی است که این اطلاعات به عموم مردم داده شوند.

توانایی تابلوخوانی

مهم‌ترین اطلاعاتی که می‌توان از تابلوی سهام یک شرکت استخراج کرد، قیمت سهام است. تابلوخوانی یکی از مهارت‌های پایه برای انجام هرگونه فعالیت بورسی است و نوسان گیری هم از این قاعده مستثنی نیست. یک نوسان گیر حرفه‌ای می‌تواند کلی اطلاعات ارزشمند از تابلوی یک سهم به دست آورد.

به مهارت‌های بالا که از همه مهم‌تر هستند، بلد بودن دیگر مسائل مرتبط با بورس را هم اضافه کنید. تعیین حد سود و حد ضرر و رعایت آن‌ها از مهم‌ترین مسائلی هستند که یک نوسان گیر باید به آن‌ها پایبند باشد.

نکاتی راجع به نوسان گیری در بورس

• از آنجایی که میزان ریسک در نوسان گیری بسیار بالا است، عدم رعایت حد ضرر می‌تواند ضرر سنگینی را به سرمایه‌گذار وارد کند.
• درصد سود نوسان گیری پایین است و از 3 درصد شروع می‌شود. این سود در بالاترین حالت ممکن به 15 درصد می‌رسد.
• عدم تعیین یا رعایت حد سود که معمولاً ناشی از طمع سرمایه‌گذار است، فقط باعث می‌شود دریافت سود حداکثری ممکن نشود.
• تصمیم‌گیری بر اساس هیجان برای یک نوسان گیر مانند سمی مهلک و کشنده است. نوسان گیر خوب نباید تحت فشار و شرایط عمل کند، بلکه باید نسبت به استراتژی خود مطمئن باشد و با رعایت حد سود و حد ضرر در مناسب‌ترین زمان ممکن وارد و در بهترین موقع خارج شود.
• میزان شناوری یک سهم هم در تعیین مناسب بودن آن برای نوسان گیری دخیل است. هرچقدر شناوری سهام یک شرکت کم‌تر باشد، یعنی سهام‌دارانش کم‌تر مایل به فروش سهم‌شان هستند. این مسئله می‌تواند هم هنگام ورود و هنگام خروج برای نوسان گیر دردسرساز باشد.
• این استراتژی، فشار و استرس زیادی را به‌دنبال خود می‌آورد. اگر توان مدیریت اضطراب را ندارید، بیخیال نوسان گیری شوید.
• نوسان گیری هم مانند هرگونه فعالیت دیگر در بازار سرمایه، همیشه روند مثبت ندارد و شکست جزئی از آن است. حتی در بیشتر مواقع تعداد شکست‌ها بیشتر از تعداد پیروزی‌ها است. درنهایت مثبت بودن برایند معاملات است که اهمیت دارد.

جمع‌بندی نهایی درمورد نوسان گیری

نوسان گیری یکی از استراتژی‌های رایج برای معاملات بورسی است. در این روش سرمایه‌گذار با تزریق سرمایه زیاد، سعی می‌کند در کوتاه‌مدت به سود برسد. بازه زمانی برای سوددهی این روش 3 روز تا 1 ماه است. البته درصد سود حاصل از نوسان گیری هم عدد کمی است. نهایتاً 15 درصد!

برای اینکه بتوانید در امر نوسان گیری موفق عمل کنید باید نکاتی را رعایت کنید. نکاتی مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل شرایط حاکم بر بازار، تابلوخوانی، صبوری و تسلط بر هیجانات، رعایت حد سود و ضرر و … .

اگر ریسک‌پذیر هستید، اگر توانایی کنترل اضطراب را دارید، اگر سرمایه زیادی در دست‌تان است و البته اگر مهارت‌های کافی برای انجام این کار را دارید، نوسان گیری روش خوبی برای کسب سود است.