نگاهی کوتاه به شاخص‌های دیگر بورس

تحلیل تکنیکالی شاخص کل بورس

چه عواملی بر قیمت سهام شرکت ها تاثیر گذار هستند؟

برای انتخاب سهام شرکت و سرمایه گذاری در آن باید بدانید کدام سهام ارزشمند هستند؟ چه عواملی بر قیمت سهام شرکت ها تاثیر گذار هستند؟ یکی از نکته هایی که بسیار با اهمیت است این است که آیا باید کل پس انداز خود را به خرید سهام یک شرکت اختصاص دهید؟ همانطور که از این سوالات مشخص است خرید و فروش سهام دارای نکات خاصی است که باید در زمان سرمایه گذاری به آنها دقت شود تا بتوانید سرمایه گذاری موفقی داشته باشید. در این مقاله به برخی از این نکات اشاره خواهد شد.

طراحی سبد سرمایه‌گذاری متنوع

نکته هایی که در زمان سرمایه گذاری در بورس باید رعایت کنید این است که نباید تمام سرمایه خود را به خرید یک سهم خاص اختصاص دهید؛ برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس باید سبد سهام متنوعی را برای خود خریداری کنید. در این صورت، سود و زیان سرمایه‌گذاری را به مدیریت خود درخواهید آورد. واقعیت این است که همه شرکت‌ها با هم سود و ضرر نمی‌کنند. پس اگر در صنعت ها و شرکت‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنید، امکان اینکه موفق‌تر باشید و سود و زیان را کنترل نمایید بسیار بیشتر خواهد بود.

برای طراحی سبد سرمایه گذاری و انتخاب سهام رویکردهای مختلفی بنا به میزان و مبلغ سرمایه‌تان می‌توانید در نظر بگیرید. علاوه بر میزان سرمایه، اهداف‌تان از سرمایه‌گذاری هم در طراحی سبد سرمایه نقش دارد. برای مثال، نگاهی بلندمدت دارید یا کوتاه‌مدت. کارشناسان توصیه می‌کنند که سبد سهام خود را به دو بخش بلندمدت و کوتاه‌مدت تقسیم‌بندی کنید. سهام کوتاه‌مدت، همان سهام زودبازدهی است که سود را سریع‌تر و شاید با مبلغ کمتری به جیب‌تان روانه کند و سهام بلندمدت، سهامی دیربازده است و برای رسیدن به آن باید صبر و تحمل زیادی به خرج داد.

دقت در انتخاب رویکرد و توجه به جو و فضای بازار بورس در کنار کمک گرفتن از تحلیل‌های مختلف هم به شما کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری موفق و دقیقی را در بورس انجام بدهید.

در خرید یک سهم به چه مواردی باید توجه کرد؟

1-درباره صنایع و شرکت‌های مختلف حاضر در بازار بورس به دقت تحقیق کنید؛

2-صورت‌ها و گزارش‌های مالی شرکت‌ها را مرور کنید تا اوضاع‌شان را شناسایی نمایید؛

3-از هر صنعت یک یا دو شرکت مطلوب و پررونق را انتخاب کنید.

چطور بفهمیم که یک سهام ارزشمند است؟

نکاتی که برای خرید سهام در بازار بورس در بخش قبلی عنوان شد به شما کمک می‌کند تا سهامی مناسب را خریداری کنید. در ادامه از روش‌ها و ایده‌هایی برایتان خواهیم گفت که در مسیر انتخاب یک سهام ارزشمند به شما کمک بیشتری می‌کنند. طرز تفکر و قدرت ریسک هر فرد در طراحی و چیدمان سبد سرمایه‌گذاری او نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. پس باید خودتان و ظرفیت‌های روحی و روانی‌تان را برای مشارکت در بازار بورس به خوبی شناسایی کنید.

اگر فردی هستید که به شدت و سرعت نگران می‌شوید و تاب و توان ضرر کردن در وجودتان نزدیک به صفر است، اصلا باید دور سرمایه‌گذاری در بازار پرریسک بورس را یک خط بزرگ بکشید. اما به طور کلی روش‌ها و شاخص‌هایی برای شناسایی سهام ارزشمند در بازار بورس وجود دارد. در زیر به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد:

نقدشوندگی سهام

یکی از مواردی که در خرید سهام باید در نظر بگیرید، نقدشوندگی سهام است. نقدشوندگی سهام یعنی اینکه آن سهمی که می‌خرید به راحتی در بازار بورس قابل خرید و فروش است. هر قدر معاملات سهام یک شرکت از رونق بیشتری در بازار برخوردار باشد، خاصیت نقدشوندگی آن هم بالاتر است.

یعنی سهم در مدت زمان کمتری قابلیت تبدیل شدن به وجه نقد را دارد. زمانی که دیدید سهام یک شرکت مدام در حال خرید و فروش است، بدانید که خرید و فروش چنین سهمی بسیار آسان‌تر از موارد دیگر خواهد بود و اگر نیاز داشتید که سرمایه‌تان را سریعا به پول نقد بدل کنید با فروش سهم مذکور، این کار برای‌ شما شدنی خواهد بود. به ظرفیت رشد و سودآوری شرکت یا صنعت توجه کنید.صنایع یا سهامی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید که با در نظر گرفتن بازار و وضعیت کلی اقتصاد و سیاست کشور در وضعیت مساعدی از نظر سودآوری قرار دارند و این سودآوری پایدار است. برای رسیدن به انتخاب بهترین گزینه برای سرمایه گذاری نیاز به شناخت وضعیت بازار و صنایع از نظر اقتصادی، سیاسی و تحولات جهانی دارید.

نسبت پایین قیمت به درآمد

نسبت قیمت به درآمد(P/E) هر شرکتی مخصوص به خود آن است. هر چقدر که مقدار این نسبت بیشتر باشد یعنی نسبت قیمت سهام به سود آن هم بیشتر است. پس باید دقت کنید و زمانی که این نسبت برای یک شرکت پایین است، اقدام به خرید سهام آن کنید. این نسبت دارای اطلاعات مفیدی است. معمولا سهام هایی که از نظر شاخص های بنیادی وضعیت مناسبی دارند این نسبت در آن ها پایین تر است که نشان از پایداری و بلوغ یک سهم شرکت است.

سود تقسیمی بالا (DPS)

توجه به سود سهام، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید در انتخاب سهام ارزشمند در نظر بگیرید. سود تقسیمی، سود سهامی است که به هر سهامدار عادی در یک دوره زمانی مشخص به ازای هر سهم او پرداخت می‌شود. با رصد بازار به دنبال خرید سهام شرکت‌هایی باشید که سود تقسیمی بالایی دارند. . البته به طور کلی سود نقدی سهام نشان می‌دهد که یک شرکت از وضعیت مطلوب و پایداری برخوردار است که می‌تواند به سرمایه‌گذاران خود سود بپردازد. ضمنا تقسیم سود نقدی بالا از سوی یک شرکت هم نشان از نوسانات کمتر آن در مسیر فعالیت‌های خود دارد.

شفافیت اطلاعات شرکت

سرمایه گذاران شرکت هایی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند که شفافیت بیشتری در ارائه اطلاعات دارند و به موقع اطلاعات را انتشار می دهند عدم انتشار به موقع علکرد شرکت می تواند باعث ایجاد شایعات و نوسان در سه شود .

جریان نقدی آزاد

جریان نقدی آزاد، مقداری از نقدینگی است که بعد از احتساب تمام مخارج شرکت به دست آمده است. به جریان نقدی آزاد شرکت هم در خرید سهام دقت کنید. در واقع، این عدد می‌تواند معیاری برای بررسی عملکرد شرکت‌ها باشد. جریان نقدی آزاد به مدیران شرکت اجازه می‌دهد تا به دنبال فرصت‌هایی باشند که ارزش سهام شرکت را افزایش می‌دهد.

هر چند که این معیارها می‌توانند در انتخاب سهام ارزشمند به شما کمک کنند اما باید یادتان باشد که هیچ شاخصی به تنهایی رهنمون حرکت به سوی انتخاب درست نیست. برای انتخاب بهترین سهام باید به این شاخص‌ها در کنار هم نگاه کنید یا صرفا با مرور آنها به نتیجه‌گیری کلی درباره شاخص نرسید. واقعیت این است که نیازمند بررسی ریشه‌ای هر یک هستید تا در کنار شاخص‌های دیگر به نتیجه‌گیری درستی درباره وضعیت یک شرکت و سهام آن برسید.

طرح های توسعه شرکت

برنامه‌ریزی شرکت برای اجرای طرح‌های توسعه می‌تواند نشان‌دهنده رشد و پویایی آن شرکت و ارزنده بودن سهام آن باشد. البته که سرمایه‌گذار باید هدف و اثرات انجام طرح توسعه را کاملا مورد بررسی قرار دهد، زیرا تاثیر همه طرح‌های توسعه مشابه یکدیگر نیست. مثلا راه‌اندازی خط تولید جدید نسبت به نوسازی ماشین‌آلات قطعا در کوتاه مدت اثرات بهتری بر روی سودآوری یک شرکت دارد.

میزان سهام شناور

سهام شناور، سهامی است که در آینده‌ای که چندان دور نیست، قابلیت معامله با عموم سهامداران را داشته باشد. به عبارت دقیق‌تر به سهامی گفته می‌شود که مالکان آن در صورت دریافت پیشنهادی مناسب برای خرید، آن را سریعا به فروش می‌رسانند.هرچه سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد، تعداد معاملات سهام آن نیز افزایش یافته و نقدشوندگی آن نیز افزایش می‌یابد. زیاد بودن سهام شناور مزایایی از جمله واقعی بودن قیمت سهام، کاهش احتمال دستکاری در قیمت سهام، کاهش ریسک معاملات و … را به همراه دارد.

عوامل موثر بر قیمت سهام چیست؟

عوامل متعددی روی سهام شرکت‌های فعال در بازار بورس نقش دارد. به طور کلی، سه دسته از عوامل می‌توانند منجر به افزایش یا کاهش قیمت سهام شرکت‌های بورسی شوند. این سه عامل شامل موارد زیر می‌شوند:

1-عوامل کلان یا محیطی؛

2-عوامل خرد یا درونی شرکت؛

3-عوامل صنعتی.

در ادامه به شرح هر یک از این موارد می‌پردازیم.

عوامل کلان یا محیطی چیست؟

عوامل کلان یا محیطی، همان عوامل اثرگذار بر فعالیت شرکت‌های بورسی هستند که از خارج از شرکت بر آنها تحمیل می‌شوند. مثلا وضعیت سیاسی و اقتصادی یک کشور، سیاست‌های پولی و مالی دولت، عناصر اقتصاد کلان مانند تورم و. می‌تواند موجبات اثرگذاری روی قیمت سهام یک شرکت را فراهم آورد. تورم یا رسیدگی دولت به برخی از صنایع یا هر عامل دیگری که در ابعاد کلان به بروز تغییرات در وضعیت یک شرکت بورسی می‌انجامد، قیمت سهام آن را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مثلا اگر دولت تصمیم بگیرد که برای شکوفایی اقتصادی یکی از صنایع موجود در کشور به آن رسیدگی‌های بیشتری کند و بودجه بیشتری به شرکت‌های فعال در حوزه آن اختصاص بدهد، وضعیت سهام شرکت‌های آن صنعت هم بهبود پیدا می‌کند و در نتیجه ارزش و قیمت سهام‌شان بالا می‌رود. یکی دیگراز موارد مهمی که اقتصاد کشور را تحت تاثیر می‌گذارد بودجه سالیانه و جزییات آن است. ترکیب بودجه سالیانه کشور نشان‌دهنده میزان توجه دولت به صنایع مختلف است.

عوامل خرد یا درونی شرکت کدام است؟

عواملی هم از داخل مجموعه‌ها و شرکت‌های بورسی بر قیمت سهام‌شان اثر می‌گذارند. برای مثال، نرخ قیمت به سود(P/E)، افزایش سرمایه شرکت‌ها، ترکیب سهام‌داران، طرح‌های توسعه شرکت، نوسانات قیمت سهام یک شرکت، سهام شناور ،ریسک سهام و شفاف‌سازی اطلاعاتی که ارائه می‌دهد هم از جمله عوامل درونی یا خُردی است که می‌تواند قیمت سهام یک شرکت را بالا یا پایین ببرد.

عوامل صنعتی چیست؟

عوامل صنعتی هم در شکل‌گیری تغییرات در قیمت سهام شرکت‌های مختلف نقش دارند. برای مثال، رسیدگی و توجه دولت به یک صنعت می‌تواند موجبات شکوفایی آن را فراهم آورد. بدیهی است که در چنین حالتی، وضعیت شرکتی که در آن صنعت خاص مشغول به فعالیت است هم دچار تحولات مثبت می‌شود و ارزش سهام آن بالاتر می‌رود. بعضی از صنایع هم به یکدیگر وابسته هستند و بروز تغییر در یکی باعث اثرگذاری زنجیره‌ای روی صنایع مرتبط با آن می‌شود.

مثلا اگر در صنایع مسکن تغییراتی به وجود بیاید و رونق از آن رخت بربندد، اثرات آن بر شرکت‌های تولید مصالح ساختمانی هم مشهود خواهد بود. در واقع نوع محصول یا خدماتی که توسط شرکت‌ها ارائه می‌شود هم در سودآوری شرکت بسیار اثرگذار است. برخی از شرکت‌ها محصولات انحصاری تولید می‌کنند و بازار تضمین شده‌ای دارند، اما برخی دیگر برای فروش محصولات و خدمات خود در بازار رقابت می‌کنند. شرکت‌های دارای بازار انحصاری معمولا برای فروش محصولات خود مشکلی نداشته و سودآوری مناسبی نیز دارند.

حجم سرمایه گذاری در صنعت به میزان سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و دولتی در یک صنعت خاص احتمالا خبر از چشم‌انداز مناسب آن صنعت در آینده دارد. هر چه حجم سرمایه‌گذاری در یک صنعت بیشتر باشد، نشان‌دهنده انتظار سوددهی مناسب آن در آینده خواهد بود. این دسته از عوامل می‌توانند روی قیمت سهام یک شرکت اثر بگذارند و آن را بالا یا پایین بیاورند.

سهام گران قیمت چه سهامی است؟

سهام گران‌قیمت، سهامی است که تحت تاثیر عواملی که در بالا به آن اشاره شد دچار نوسانات قیمتی شود. اما به طور کلی باید بدانید که در بازار بورس به سهامی، سهام گران‌قیمت گفته می‌شود که به نسبت رقم EPS (درآمد هر سهم) اعلام شده برای آن یا نسبت P/E (نسبت قیمت به سود هر سهم) آن، قیمت بیش از اندازه‌ رشد پیدا کرده باشد. سهام‌شرکت‌هایی گران‌قیمت می‌شود که سودآوری بالایی یافته‌اند و از وضعیت مناسب و با ثباتی در بازار برخوردار هستند.

پیش بینی بورس فردا ۲۵ مهر ۱۴۰۱

فردای اقتصاد: برای پیش بینی بورس فردا باید ببینیم چه اتفاقاتی در بورس امروز رخ داد و چه اتفاقاتی در بورس فردا تاثیرگذار خواهد بود و سپس با توجه به مجموع این اتفاقات ببینیم چه چیزی در انتظار بورس فردا است. پیش بینی بورس فردا ۲۷ مهر ۱۴۰۱
بورس امروز روز سخت دیگری را تجربه کرد و شاهد معاملاتی کم‌رمق، نزولی و بدون هیچ اتفاق خاصی بودیم و به جز برخی تک‌سهم‌ها، اکثر نمادها در محدوده منفی و پایین دامنه نوسان خود معامله شدند به طوری که در انتهای معاملات، بیش از ۸۰ درصد نمادها بازدهی منفی را ثبت کردند. شاخص کل بورس در انتهای بازار امروز ۰.۵ درصد از ارتفاع خود را از دست داد و به ۱.۳۱۱ میلیون واحدی رسید تا بار دیگر سنگر ۱.۳ میلیون واحدی توسط فروشندگان تهدید شود. شاخص هم‌وزن نیز از سمت دیگر شرایط سخت‌تری را دنبال کرد و کاهش ۰.۸ درصدی را به ثبت رساند. ارزش معاملات خرد سهام امروز نیز حرفی برای گفتن نداشت و با ثبت عدد ۲۰۸۵ میلیارد تومانی به همراه تداوم خروج سرمایه کدهای حقیقی، یک روز رکودی دیگر به دفتر تاریخ بورس تهران افزوده شد.

در گزارش پیش‌بینی بورس امروز اشاره شده بود که روندهای روزانه شاخص‌های قیمتی و همچنین صف‌های خرید و فروش در کنار وضعیت تکنیکالی شاخص کل بورس، نشان از افزایش عرضه‌ها نسبت به روزهای انتهایی هفته گذشته داشتند و همین موضوع باعث شد که بورس امروز در غیاب عوامل حمایتی، توانایی رقابت با فروشندگان را نداشته باشد و با کاهش قیمت‌ سهام همراه شود. طی روز جاری نیز اتفاق خاصی به وقوع نپیوست و بورس فردا نیز تحت تاثیر روندها و تغییرات روزانه خواهند بود و خبرهایی که می‌تواند در ادامه امروز بر روند بازار تاثیر بگذارد.

تاثیر حمایت‌های بورس ته کشید؟

در هفته گذشته خبرها و سخنان زیادی در جهت حمایت از بازار سرمایه و برخی صنایع به میان آمد و تا حدی می‌توان بخشی از برگشت بازار در روزهای گذشته را به این موضوع اختصاص داد. پس از برگزاری جلسات حمایتی برخی از کارشناسان اعتقاد داشتند که روند مثبت ایجاد شده در بازار اغلب به دلیل آرام کردن جو بازار و به نوعی دستکاری در معاملات سهام بزرگ برای حمایت‌های کوتاه مدت است و در سمت دیگر اما برخی از کارشناسان اعتقاد داشتند که این موضوع دلایل بنیادی و تکنیکی دارد و خبرهای منتشر شده می‌تواند تاثیرات مثبتی بر روند عملیاتی و سودآوری برخی شرکت‌ها بگذارد.

به هرحال موضوعات مورد اشاره در بالا تا حدی باعث شد که تقاضای متعادلی به بازار وارد شود و نماگرها رنگ سبز به خود بگیرند اما نکته مهم اینجاست که طی دو سال گذشته تاکنون بارها شاهد حمایت‌های لفظی و حتی مصوبه‌هایی در راستای بهبود شرایط بورس تهران بوده‌ایم اما تعداد اندکی از آن‌ها به مرحله عمل رسیدند و همین موضوع باعث شده است که تاثیر این موضوعات بر روند معاملات بازار به مرور کم‌رنگ شود. به هرحال پیش‌بینی می‌شود که نکات گفته شده در بورس فردا نیز تاثیر اندکی داشته باشد و برخی نمادها را به محدوده مثبت برساند اما تا مشخص شدن قطعی این موضوعات، نمی‌توان اثر قابل توجهی را متصور بود.

بازگشت نگرانی بازارهای جهانی

روز پنجشنبه نرخ تورم آمریکا برای ماه سپتامبر منتشر شد و درحالی که انتظارات برای شاخص قیمت ‌مصرف‌کننده در بازه سالانه و ماهانه به ترتیب حول عدد ۸.۱ درصد و ۰.۲ درصد بود، ثبت عدد ۸.۲ درصد و ۰.۴ درصد برای این شاخص، بازارها را در شوک فرو برد و به نوعی یک افزایش نرخ بهره ۰.۷۵ درصدی در نشست ماه نوامبر را تضمین کرد و کامودیتی‌ها در آخرین معاملات خود نسبت به سقف هفتگی عقب‌نشینی نسبتا زیادی را داشتند به طوری که نفت کمتر از ۹۱.۵ دلار به ازای هر بشکه، طلا حوالی ۱۶۴۵ دلار به ازای هر اونس، مس ۷۵۱۵ دلار و روی ۲۹۱۶ دلار در هر تن معامله شدند.

فردا بازارهای جهانی کار خود را از سر می‌گیرند و تغییرات آن می‌تواند تاحدودی بر روند معاملاتی بورس تهران نیز تاثیرگذار باشد. با این وجود اما با توجه به رخدادهای اخیر اقتصاد جهانی و تورم بالا در کنار تهدید شروع یک دوران رکودی، به نظر نمی‌رسد که حداقل در کوتاه مدت تغییر روند خاصی را در قیمت کامودیتی‌ها شاهد باشیم و شاید بهترین تداوم یک روند خنثی در قیمت‌های کنونی باشد و ریزش‌های بیشتری را شاهد نباشیم.

سنگر امن تکنیکالی بورس تا کی دوام دارد؟

یکی از دلایلی که در روزهای اخیر به عنوان یکی از عوامل اصلی نوسانات مثبت و منفی بورس تهران شناخته می‌شود، وضعیت نمودار تکنیکالی شاخص بورس است. تاکنون بارها از سمت تحلیلگران و کارشناسان درباره اهمیت مرز روانی ۱.۳ میلیون واحدی شنیده‌ایم و این عدد مهم در هفته گذشته توانست ریزش بازار را متوقف کند.

با نگاهی به نمودار تکنیکالی شاخص کل اما به نظر می‌رسد محدوده بسیار مهمی برای بورس تهران وجود دارد که مرز ۱.۳ میلیون واحدی نیز در آن قرار گرفته و از حمایت خوبی برخوردار است. محدوده ۱.۲۷۵ تا ۱.۳۱۵ بازه‌ای را تشکیل داده که در گذشته چندین سقف و کف مهم را دربرمی‌گیرد و علاوه بر آن نسبت ۷۸ درصد فیبوناچی که به عنوان سنگر آخر آن شناخته می‌شود نیز در آن قرار دارد.

پیش بینی بورس فردا

بنابراین می‌توان انتظار داشت مادامی که کندل‌های بورس در این محدوده قرار داشته باشند، احتمال برگشت بازار به سمت بالا بیشتر از ریزش آن باشد اما اگر این محدوده از دست برود، شرایط به مراتب سخت‌تر خواهد شد. از همین رو انتظار می‌رود که با نگاهی کوتاه به شاخص‌های دیگر بورس ورود امروز شاخص به این بازه حیاتی، فردا نیز روند معاملاتی بسیار خنثی و کم‌رمق دنبال شود تا زمانی که یک دلیل مهم بتواند بازار را به سمت بالا یا پایین این محدوده هدایت کند.

تحلیل تکنیکالی شاخص کل بورس

شاخص هم وزن بورس چیست و چه تفاوتی با شاخص کل دارد؟

شاخص هم وزن بورس یک شاخص پرکاربرد در میان سرمایه گذاران بورس در ایران است و به عقیده بسیاری از افراد این شاخص نسبت به شاخص کل دید بهتری از وضعیت و روند تغییرات قیمت سهام ارائه می‌دهد این دو شاخص از نظر میزان وزنی که به شرکت های مختلف می‌دهند با هم متفاوت اند و تفاوت عمده دو شاخص در این مورد است.

قبل از بررسی مفهوم شاخص هم وزن بورس باید بدانیم که به طور کلی شاخص، در بورس به چه معنی است. شاخص که در انگلیسی index گفته می‌شود، از نظر لغوی به معنی نشانگر و در اصطلاح به معنی عددی است که تغییراتِ یک یا چند متغیر را در طول زمان نشان می‌دهد.

در بازار سرمایه از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام از شاخص‌ها رشد یا افت بازار را از جنبه ای خاص، بررسی و نشان می‌دهند. در بورس شاخص‌ها اهمیت زیادی دارند و اگر بتوانید معنی هر شاخص را درک کنید و تغییرات آن را تفسیر کنید می‌توانید از وضعیت گذشته و حال بازار تا حدود زیادی آگاهی یابید و اصطلاحا آن را سبک سنگین کنید.

دو شاخص مهم تر بازار سرمایه در ایران کدام است؟

اگر چه در بورس از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود ولی برخی از شاخص‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مهمترین شاخص‌های بورس، شاخص هم وزن بورس و شاخص کل بورس هستند که در اخبار مربوط به بورس تهران، محال است تغییرات این دو شاخص عنوان نشود. در این نوشته به بررسی هر کدام از این دو شاخص و تفاوت آنها با هم می‌پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل بازار سرمایه در ایران که به صورت اختصاری TEPIX گفته می‌شود، معروفترین و مهمترین شاخص بورس است این شاخص، میانگین تغییرات قیمت و مجموع افت یا رشد سهام شرکت‌های مختلف بورسی را نشان می‌دهد با بررسی شاخص کل می‌توان چشم اندازی از بازار بورس را تجسم کرد و تا حدودی به وضعیت بازار پی برد.

نکته مهم این است که اهمیت تغییرات شاخص کل بیشتر از خود عدد لحظه ای شاخص است و با بررسی تغییرات شاخص کل به صورت سالانه می‌توان به درصد رشد کل بورس در طول یکسال پی برد. این شاخص برای پی بردن به رشد کلی بورس مفید است ولی شاخصی مناسب برای بررسی افت و رشد بازار سرمایه در یک دوره کوتاه مدت نیست چونکه در محاسبه این شاخص به همه شرکت ها به یک اندازه بها داده نشده است به طور کلی فرمول محاسبه شاخص کل به صورت زیر است:

ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه ÷ ارزش جاری سهام در زمان مبدا= ۱۰۰%×(مقدار شاخص کل)

در ادامه بیشتر در مورد ضریب‌ها و ارزش شرکت‌ها در محاسبه این شاخص می‌پردازیم.

شاخص هم وزن بورس چیست؟

بعد از اینکه بسیاری از فعالان بورس به این عقیده رسیدند که با شاخص کلِ بورس به بینش درستی از وضعیت بورس در زمان حال نمی‌توان دست یافت از سال ۱۳۹۳ شاخص هم وزن بورس برای بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گرفت. اگر چه شاخص هم وزن به نوعی تابعی از شاخص کل در نظر گرفته می‌شود ولی شیوه محاسبه شاخص هم وزن با شاخص کل، متفاوت است.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن بورس در چیست؟

اگر وارد سایت tsetmc.com شوید در قسمت «دریک نگاه» هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن را می‌توانید مشاهده کنید. در مورد شاخص کل در زیر همان بخش در یک نگاه در بخش «تاثیر در شاخص» لیست تمام نمادهایی را که در شاخص اثر دارند می‌توان مشاهده کرد. در محاسبه عدد نهایی شاخص کل در ابتدا به شرکت‌های بزرگتر، ضریب بزرگتری داده شده است و در مورد شرکت‌های کوچکتر این ضریب کمتر است پس شرکت‌های بزرگ نقش بیشتری در تغییرات شاخص کل بورس تهران دارند.

شاخص هم وزن همانطور که از اسم آن مشخص است، بزرگی و سرمایه شرکت‌ها اهمیت ندارد و در محاسبه شاخص هم وزن به تمام شرکت ها به یک اندازه ضریب و ارزش داده می‌شود و این نحوه ضریب دادن به شرکت ها تفاوت بین شاخص کل و شاخص هم وزن است. یکسان بودن شرکت های مختلف در محاسبه شاخص هم وزن دقت شاخص را در اعلام وضعیت کلی بورس بالا می‌برد و این دقت بیشتر باعث محبوبیت بیشتر شاخص هم وزن شده است.

به چه چیزی از مقایسه شاخص کل و شاخص هم وزن پی می‌بریم؟

• اگر شاخص کل، مثبت ولی شاخص هم وزن با افت همراه بود معنی این موضوع آن است که قیمت سهامِ شرکت های بزرگ، رو به رشد بوده ولی شرکت های کوچک افت در قیمت سهام داشته اند.
• اگر شاخص کل، منفی و شاخص هم وزن مثبت باشد معنی آن، افت در قیمت سهامِ شرکت‌های بزرگ و در عین حال رشد در سهام شرکت‌های کوچک و متوسط است.
• اگر هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن منفی باشند، به معنی افت قیمت سهامِ اکثر شرکت‌های کوچک و بزرگ است که این افت در یک زمان اتفاق افتاده است.
• اگر دو شاخص نامبرده هر دو مثبت باشند به معنی رونق کلی در بورس است.

دیگر شاخص های بورس تهران کدامند؟

شاخص‌های دیگری هم در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام به نوبه خود می‌توانند برای افراد راهگشا و مفید باشند و تمام این شاخص ها به تناسب ماهیتی که دارند مزایا و معایب خاص خود را دارند.

از جمله این شاخص ها عبارت است از:

• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص سهام آزاد شناور TEPIX
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص بازده نقدی.TEDPIX

سخن پایانی

در کل همه سرمایه گذاران و معامله گران در بورس نیاز دارند نیم نگاهی به شاخص‌ها داشته باشند و همان طور که گفتیم دو مورد از مهمترین شاخص‌ها در بورس ایران شاخص کل و شاخص هم وزن هستند که بدون توجه به این دو، اصطلاحا کار فعالان بورس لنگ می‌ماند.

شاخص کل همانطور که اشاره شد دید کلی‌تری از بازار به ما می‌دهد و بیشتر برای سرمایه گذاری روی شرکت‌های بزرگ تر مناسب است ولی برای نگاه دقیق‌تر به جزئیاتِ بازار سرمایه، شاخص هم وزن یک شاخص محبوب تر در میان فعالان بورسی است همچنین نوسانات شاخص هم وزن کمتر از شاخص کل است و به نوعی می‌توان گفت ریسک شاخص هم وزن کمتر است. با این شاخص روند تغییرات را بهتر می‌توان رصد کرد و قدرت آنالیز و تصمیم گیری فعالان بورسی را افزایش داد علاوه بر همه اینها سادگی و شفافیت بهتری نسبت به شاخص کل دارد.

و در نهایت اگر علاقه مند به دنیای بئرس هستید پیشنهاد میشود مقاله آموزش بورس از مقدماتی تا فوق حرفه ای ✔(هوش مصنوعی و الگو تریدینگ) را بخوانید.

نگاهی به شاخص بورس آهن آلات جهانی طی هفته گذشته

افزایش مجدد بهای قراضه وارداتی بازار آهن آلات ترکیه

بر طبق اعلام منابع خبری، امروز یک محموله قراضه وارداتی از حوزه بالتیک در بازار آهن آلات ترکیه انجام شده که در آن ۲۸ هزار تن قراضه سنگین ۸۰ درصد به قیمت ۳۴۴ دلار به ازای هر تن سی اف آر و ۵ هزار تن قراضه پرمیوم به قیمت ۳۵۹ دلار به ازای هر تن سی اف آر خریداری شده است.

این در حالیست که آخرین معامله قراضه از این حوزه در محدوده ۳۳۹ تا ۳۴۱ دلار به ازای هر تن سی اف آر انجام شده بود. تولیدکنندگان آهن آلات ترک در حال انجام خرید برای تولید ماه جولای بوده و احتمال رشد بیشتر قیمت در دوره پیش رو متصور می باشد.

رشد واردات سنگ آهن چين در ماه می

بر اساس آمار اوليه گمركی در ماه می چينی ها 94.14 ميليون تن سنگ آهن وارد كردند كه نسبت به 91.52 ميليون تن در ماه می سال قبل افزايش نشان می دهد.

ميانگين قيمت سنگ آهن در بازار آهن آلات چین 62 درصد در ماه می سال جاری 66.32 دلار CFR و ميانگين ماه مي سال قبل 61.59 دلار CFR بوده است. همچنين ميانگين بهای شاخص سنگ آهن وارداتی با چين در ماه می سال جاري نسبت با اوريل 1.8 درصد بالاتر بوده است.

در 5 ماه ابتدای سال واردات سنگ آهن به چين 0.7 درصد بيشتر از سال قبل بوده و به 447.51 ميليون تن رسيد.

افت بازارهای سهام در آستانه نشست گروه هفت

جمعه ۸ ژوئن و در آستانه نشست گروه هفت بازارهای سهام در آمریکا شاهد روندی کاهشی بود زیرا سرمایه گذاران در آستانه برگزاری این نشست در کبک کانادا محتاط عمل کرده اند. شاخص های S&P ، داوجونز و Nasdaq هرکدام به ترتیب ۱۵ ، ۱۵۴ و ۷۲ واحد کاهش داشتند.

این روزها همه نگاه ها به نشست رهبران هفت کشور صنعتی در کانادا است زیرا تنش های تجاری بوجود آمده بین آمریکا و کلیدی ترین هم پیمانانش همچنان پابرجا است. آلمان و فرانسه به ایالات متحده هشدار داده اند که بدون اعطای امتیازات هیچ بیانیه مشترکی را امضا نخواهند کرد اما لری کادلو مشاور ارشد اقتصادی کاخ سفید هم در این هفته خاطر نشان کرده ترامپ از مواضع تجاری خود کوتاه نخواهد آمد.

هفته آینده نشست دو روزه فدرال رزرو هم برگزار خواهد شد که به احتمال ۹۰ درصد منجر به افزایش نرخ بهره خواهد شد. امروز سهام شرکت های تکنولوژی مانند اپل بیشترین کاهش حدود ۲ درصد را تجربه نمود زیرا تقاضا برای گوشی های هوشمند آیفون کاهش داشته است.

در اروپا هم شاخص های سهام کاهش داشت. شاخص های سهام آلمان ، فرانسه ، انگلیس و اسپانیا هرکدام به ترتیب شاهد ۹۴ ، ۶ ، ۴۵ و ۹۹ پله کاهش بودند.

در بازار کامودیتی ها اما ، طلا با ۱۰ صدم درصد افزایش به ۳۰۴ / ۱ دلار در هر انس رسید و نفت خام با ۵۶ صدم درصد افت به بشکه ای ۶۵ دلار و ۵۸ سنت کاهش یافت. شاخص دلار آمریکا هم در برابر شش ارز معتبر دیگر دنیا ۲۶ صدم درصد کاهش را تجربه نمود.

رشد ارزش سهام های آسیایی در روز پنج شنبه

به گزارش پلنر سهام های آسیایی امروز در نتیجه ی بهبود عوامل اقتصادی به بالاترین سطح در 2.5 ماه اخیر رسیدند. شاخص MSCI آسیا و اقیانوسیه برای سهام های خارج از ژاپن 0.4 درصد دیگر به ارزش دیروز خود اضافه نمود، در حالی که Nikkei ژاپن افزایش 0.8 درصدی را شاهد بود. بیشترین رشد را بخش تکنولوژی این بازارها رقم زدند.

بانک مرکزی اروپا نیز دیروز اعلام کرد که تورم این اتحادیه در مسیر بازگشت به نرخ هدف گذاری شده می باشد. این امر انتظارات را برای افزایش نرخ بهره افزایش داد و باعث تقویت یورو در برابر دلار شد.

از سوی دیگر، مشاور ارشد اقتصادی کاخ سفید هم در روز چهارشنبه اعلام نمود که دونالد ترامپ در حاشیه نشست G7 با نخست وزیر کانادا و همتای فرانسوی خود دیدار خواهد نمود.

علی رغم اعلام امریکا مبنی بر عدم عقب نشینی از مواضع تجاری خود علیه کانادا و اتحادیه اروپا در خصوص آهن آلات و سایر کالاها، این گفته مقام کاخ سفید روزنه هایی از امید را در دل سرمایه گذاران برای کاهش تنش های تجاری میان آمریکا و متحدانش ایجاد نموده است.

رشد شاخص های وال استریت در روز گذشته

شاخص های وال استریت نیز طی معاملات دیروز همگی با رشد همراه شدند. داو جونز با 1.4 درصد، S&P500 با 0.86 درصد و Nasdaq با 0.67 درصد افزایش معاملات دیروز خود را به پایان بردند. اما بهای نفت تحت تضعیف دلار و نگرانی ها از کاهش بیشتر عرضه ونزوئلا در روز پنجشنبه کمی افزایش یافت. بهای نفت برنت به 75.7 دلار و نفت سبک امریکا به 65.01 دلار به ازای هر بشکه رسید که رشد 0.5 درصدی را نشان می دهند.

در بخش فلزات نیز بهای مس با توجه به مشکلات عرضه در شیلی به 7278.5 دلار به ازای هر تن رسید که بالاترین سطح 5 ماهه می باشد. همچنین طلا در اثر تضعیف دلار و نگرانی های سرمایه گذاران از تداوم جنگ تجاری میان قدرت های بزرگ جهان با 0.1 درصد رشد به 1297 دلار به ازای هر اونس رسید.

بازی سیاستگذار با اعصاب بورس

دنیای‌اقتصاد - محمد‌امین خدابخش : بورس در روز یکشنبه تاوان رفتارهای مداخله‌گرانه دولت در امر فروش خودرو در بورس کالا را داد و به میزان ۲/ ۱درصد از ارتفاع شاخص آن کم شد. نگاهی به تاریخچه مداخلات دولتی در طول دو سال گذشته حکایت از آن دارد که این امر تاکنون ضربه‌ای مهلک به اعتماد سرمایه‌گذاران وارد کرده‌است. عاملی که در شرایط چشم‌انداز منفی بازارهای جهانی باید بیش از پیش به آن توجه شود. رویکرد انقباضی آمریکا نسبت به افزایش نرخ بهره ممکن است در هفته‌های پیش‌رو شرایطی سخت را در این بازار ایجاد کند.

اوضاع در بازار سهام بسیار متشنج است. درحالی‌که تا قبل از انتشار خبر مداخله وزارت صمت درعرضه خودرو در بورس کالا، اوضاع بازار رو به بهبود داشت، فراز و فرود تصمیمات در نظام تصمیم‌گیری کشور باز‌هم از اعتماد مردم به بازار سهام کاست و دیروز افتی ۲/ ۱‌درصدی را در شاخص‌کل بورس رقم زد؛ این در حالی است که اگر نگاهی به عکس‌العمل بازارهای جهانی به افزایش نرخ بهره در ایالات‌متحده داشته باشیم، در‌خواهیم یافت که فضا برای بازار سهام حداقل در کوتاه‌مدت قابل‌بهبود بود. اینطور که به‌نظر می‌آید این پنجره کوچک نیز برای اهالی بازار در حال بسته‌شدن است و اگر قرار باشد فدرال‌رزرو بر سر قول خود درخصوص هدف‌گذاری تورم ۲‌درصدی بماند، احتمالا شاهد فشار بیشتری از جانب بازارهای جهانی بر بورس تهران باشیم.

بازتاب سنگین‌وزن‌‌‌‌‌‌‌‌ها

بازار سهام یکی از اثر پذیر‌ترین بازارهای ایران از تغییرات قیمت‌های جهانی و متغیرهای مهم اقتصادی است. این اثر‌پذیری زمانی بیشتر می‌شود که متغیری مهم در اقتصاد کشور میزبان و یا کشورهای قدرتمند از لحاظ اقتصادی و یا حتی سیاسی شروع به تغییر کند. این بازار به سبب آنکه دو‌سوم از ارزش خود را از نمادهای کالامحور می‌گیرد، همواره اثر‌پذیری بالایی از متغیرهای یادشده دارد. در حال‌حاضر صنایع متنوعی نظیر پالایشی، پتروشیمی، فلزات اساسی، کانه‌های فلزی و غیره در این بازار وجود دارند که هر‌کدام به‌نحوی از انحا در معرض تحولات جهانی قرار می‌گیرند و از همین‌سو آینده درآمدزایی آنها از این مساله تاثیر بسزایی می‌پذیرد. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز اشاره‌شده، بسیاری از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ساز تحت‌تاثیر این عامل هستند و سایر نمادها نیز اگرچه دلاری به حساب نمی‌آیند با این حال در صورت بروز تورم و یا اگر از تولیدات صنایع کالایی استفاده بکنند، احتمال افزایش نرخ به سبب رشد قیمت تمام‌شده از این ناحیه را دارند. نگاهی کوتاه به صدر فهرست نمادهای تاثیرگذار بر شاخص‌کل بورس تهران حکایت از این واقعیت دارد که کالامحورها به تنهایی می‌توانند دماسنج اصلی بورس را سبزپوش و یا سرخ‌رنگ کنند و به سبب وزن بالایی که در محاسبه این شاخص دارند همواره بر اذهان عمومی و جو روانی حاکم بر بازار تاثیری قابل‌‌‌‌‌‌‌‌توجه می‌گذارند.

همه برای یکی

نگاهی گذرا به سال‌های اخیر بازار سهام نشان می‌دهد که نقش تحولات قیمتی کالاهای اساسی در شکل‌‌‌‌‌‌‌‌گیری بسیاری از برهه‌های تاریخی بازار سرمایه غیر‌قابل چشم‌پوشی بوده است. در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ رشد قیمت‌های جهانی در محصولات فلزی که تحت‌تاثیر عوامل متعددی نظیر جنگ تجاری میان چین و ایالات‌متحده در دوران زمامداری دونالد ترامپ، تاثیر شکست سد در برزیل که به کاهش فروش شرکت واله و پس از آن تحولات کرونایی بازارهای جهانی روی‌داد، سبب شد تا در طول این مدت روندی افزایشی به شکل آهسته و پیوسته در این بازارها جریان داشته باشد. هم این امر به موازات افزایش تورم در ایران شرایطی را پدید آورد تا در آن تحلیلگران و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بتوانند با خیال راحت سرمایه خود را به بازار سهام انتقال دهند. این مساله اگرچه در نهایت با بیش‌واکنشی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به روند صعودی بازار سهام به یکی از نمونه‌های مثال‌زدنی شکل‌گیری حباب قیمت دارایی در این بازار تبدیل شد؛ با این حال حکایت از شکل‌گیری دلایل متعدد بنیادی برای رفتن به سمت شرایطی داشت که در آن ارزندگی قیمت‌ها به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا می‌کند، از این‌رو اهمیت و وزن قیمت‌های جهانی در بازار سهام نه فقط در روزهای جاری بلکه در بسیاری از ادوار گذشته نیز به وضوح قابل رصد و پیگیری است. با این حال در ‌ماه‌های اخیر یک عامل توانسته با وزن بسیار زیادی شرایط را در بازار سهام تغییر دهد؛ تورم سنگین ایالات‌متحده که این روزها رکورد ۴۰ساله را زده و در کنار افزایش جدی سطح عمومی قیمت‌ها در اتحادیه اروپا سیاستگذاران پولی در هر دو ناحیه را تحت‌فشار قرار داده تا با اعمال سیاست‌های انقباضی با بحران تورم به مواجهه برخیزند.

تورم ۱/ ۹درصدی ایالات‌متحده که طی ‌ماه قبل و در همین راستا به‌وقوع پیوست اعضای هیات سیاستگذاری فدرال‌رزرو به رهبری جرومی پاول را بر آن داشت تا ظرف مدت کوتاهی در چند‌ماه گذشته نرخ بهره آمریکا را به‌طور پی‌درپی از محدوده صفر‌درصد افزایش دهند و آن را ابتدا به ۷۵/ ۰درصد، ۵/ ۱درصد و در آخرین‌قدم در شامگاه چهارشنبه به وقت تهران به ۵/ ۲‌درصد افزایش دهند. (تمامی این اعداد ارائه‌شده سقف نوسان نرخ بهره بوده و کانال‌ها توان نوسان ۲۵/ ۰درصدی دارند، از این‌رو محدوده نرخ بهره در آخرین افزایش به ۲۵/ ۲ تا ۵/ ۲‌درصد رسیده است).

نیازی به گفتن نیست که چنین افزایش سریعی ظرف مدت چند‌ماه نشان از عزم جدی بانک مرکزی در ایالات‌متحده دارد. آنها دفع شر تورم را بر مقابله با رکود به شکلی محسوس ترجیح می‌دهند، از این‌رو تمامی بازار‌ها بدون هیچ چون و چرایی مجبور به تبعیت از این سیاستگذاری پولی و در نتیجه افت قیمت سنگین در طول ‌ماه‌های اخیر شده‌‌‌‌‌‌‌‌اند؛ افتی که با آخرین افزایش نرخ بهره در آمریکا دیری نپایید و جای خود را به اصلاح قیمت بازار‌ها در جهت مثبت و در چارچوب روند نزولی اخیر داد. این افت قیمت در این کالاهای اساسی بااهمیتی نظیر نفت، طلا، فلزات اساسی و به‌خصوص مس در طول‌ ماه‌ها و هفته‌های اخیر بسیار قابل‌توجه بود؛ به شکلی که مس را از محدوده‌های نزدیک به ۱۱‌هزار دلار به پایین کشید و آن را در کانال ۷‌هزار دلاری قرارداد. نفت نیز در حالی‌که انتظار می‌رفت سقف قیمتی فراتر از سقف تاریخی خود را به ثبت برساند، از محدوده ۱۲۰‌دلاری تا کف کانال ۱۰۰دلار به زیر کشیده شد. از سویی دیگر اونس جهانی طلا که به‌طور سنتی یکی از مهم‌ترین ذخایر حفظ ارزش دارایی در بازارهای مالی است از ۲۰۹۰ دلار در سقف تاریخی خود طی مدت کوتاهی تا کف کانال ‌هزار و ۷۰۰ دلاری پایین آمد.

تمامی این عوامل حکایت از آن دارد که تحولات پولی ایالات‌متحده در طول هفته‌ها و ‌ماه‌های اخیر تا چه حد جدی بوده و عزم سیاستگذاران برای دفع تورم باعث‌شده آنها هزینه‌های سنگینی روی دست سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران بگذارند؛ قاعده‌های که به‌وضوح خلاف جریان سیاستگذاری پولی در اقتصاد ایران است و سعی بر آن دارد تا با زمینه‌چینی برای احیای بلندمدت اقتصاد ناشی از عواقب بروز و شیوع کرونا و حمایت‌های پولی بعد از آن، اوضاع را نه فقط در آمریکا بلکه در اقتصاد جهانی آرام کند، از این‌رو پر واضح است در هر اقتصاد پیشرفته‌ای که سیاستگذاران آن رویکردی انفعالی بر اقتصاد ندارند، همه‌چیز در کوتاه‌مدت و بلندمدت در چارچوب هدف بهبود اقتصاد دیده می‌شود و صحبتی از چنددستگی یا تقابل ذی‌نفعان با منافع ملی نیست. در این کشورها اقتصاد اولویت اصلی است.

بازتاب افکار در اعداد

اما از تمامی اینها که بگذریم روز گذشته با وجود بهبود اندک اوضاع در بازارهای جهانی و در غیاب تعطیلی این بازارها شاخص بورس تهران شاهد کاهش ۲/ ۱درصدی بود. همین امر سبب شد تا سطح یک‌میلیون و ۴۵۰‌هزار واحدی این شاخص که پیشتر از سوی بسیاری از فعالان بازار به‌عنوان یک نقطه حمایت در نظر گرفته می‌شد به‌راحتی از دست برود. همین امر سبب شد تا در پایان معاملات روز یکشنبه شاخص‌کل به محدود یک‌میلیون و ۴۲۳‌هزار واحدی برسد. در روزهای گذشته بارها شاهد آن بودیم که در خلال روند نزولی تقریبا تند و تیره ۱۵‌روز اخیر تمامی اوج‌گرفتن‌های شاخص‌کل به مقادیر اندکی محدود شده و همین امر مانع از آن می‌شود تا بازار سهام نسبت به روزهای آتی خوشبین باشد. در نگاهی کلان اگر بخواهیم تاملی در وضعیت شاخص‌کل داشته باشیم، باید این نکته را در نظر بگیریم که از شروع برگشت قیمت‌ها و در نتیجه افت نماگر اصلی بازار سهام از محدوده یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار واحدی تاکنون آنچه که در جریان بوده ایجاد یک روند نزولی تازه پس از افزایش نماگر یادشده به محدوده فوق است؛ این در حالی است که بسیاری انتظار داشتند تا با افزایش تورم انتظاری در ایران، قیمت‌ها در بازار نگاهی کوتاه به شاخص‌های دیگر بورس سهام رو به صعود بگذارد. البته در تحلیل این روند نزولی تازه لازم است خاطرنشان کنیم که از لحاظ تکنیکالی شاخص همچنان نسبت به رشد گذشته خود در حال استراحت است و تحولات روزهای اخیر را نمی‌توان به پای افتی تندوتیز و شروع یک روند نزولی بزرگ در‌ ماه‌های پیش‌رو گذاشت، با این‌حال از لحاظ عددی پرواضح است که نسبت به سود قبلی چیزی در حدود ۵۰‌درصد حرکت یادشده کاهش داشته‌‌‌‌‌‌‌‌ایم. لازم به یادآوری است که دور قبلی صعود قیمت‌ها در بورس که در ‌ماه‌های اول سال‌جاری نمود بیشتری داشت، از بهمن‌ماه سال‌قبل در محدوده یک‌میلیون و ۲۰۰‌هزار واحدی آغاز شده بود که به رشد شاخص تا محدوه ۶/ ۱واحدی انجامید. شدت‌گرفتن این روند در ۱۰روز گذشته خود حکایت از آن دارد که بازار فارغ از اینکه به چه دلیل می‌فروشد، دیگر انگیزه چندانی برای نگهداری سهام ندارد. به‌عبارت ساده دلیل چه ترس باشد و چه هر عامل دیگر، فعلا سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران به این نتیجه رسیده‌اند که این بازار جای ماندن نیست.

حاصل بی‌اعتمادی

در ساعات پایانی معاملات روز شنبه به وضوح مشاهده شد که دست‌اندازی چند‌باره وزارت صمت بر نحوه فروش خودرو در بورس‌کالا بار دیگر تیشه به ریشه اعتماد سرمایه‌گذاران در بورس تهران زده است. در این روز برای چندمین‌بار از زمان شروع ریزش شاخص بورس در سال‌۹۹ تاکنون دخالت‌های بی‌قاعده دولتی حق‌طبیعی اعتماد به سازوکار بازار سهام و پیش‌بینی‌پذیری بازار سهام و تحلیل‌پذیر بودن مسیر پیش‌روی آن را از آنها سلب کرد، در واقع نگاهی به معاملات این بازار در ‌ماه‌ها و سال‌های اخیر نشان می‌دهد که هر‌بار شاهد تعلل یا بلاتکلیفی مسوولان دولتی در رتق و فتق امور بوده‌ایم، بلافاصله بازارسهام بی‌اعتمادی خود را در قالب افت شاخص‌ها به نمایش گذاشته و به وضوح نشان داده است که عدم‌کارآیی دستگاه‌های دولتی را برنمی‌‌‌‌‌‌‌‌تابد.

این مساله چه آن زمان که اختلاف میان فرهاد دژپسند و بیژن زنگنه به‌عنوان دو وزیر اقتصاد و نفت بر سر نام‌گذاری صندوق قابل‌معامله پالایش یکم بروز کرد و چه حالا که در ناتوانی وزارت صمت در اتخاذ یک موضع منسجم درخصوص فروش خودرو و قیمت‌گذاری آن نمود پیدا کرده، به شکلی عیان قابل‌مشاهده است. نمونه‌های دیگر نیز با اندکی واکاوی و کاوش در خبرها و مقایسه همگرایی آنها با صعود و افول شاخص به شکلی‌عیان قابل‌مشاهد است. این بی‌اعتمادی حالا به حدی است که حتی رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز نتوانسته طی روزهای اخیر به داد طرف تقاضا در بازار سهام برسد، در حالی‌که سیاست‌های پولی اعمال‌شده آنقدر در اقتصاد‌های دیگر شدید بوده که مسیر ترقی را در چشم‌انداز بلندمدت قیمت‌ها بسته، نمی‌توان انتظار داشت که با ایجاد بی‌اعتمادی از سوی وزرای کابینه آینده بازار سهام از دید سرمایه‌گذاران قابل‌قبول باشد. به‌عبارت ساده به دلیل اعمال سیاست‌های پولی و همچنین احتمال افزایش رکود در اقتصاد‌های مطرحی نظیر آمریکا و اتحادیه اروپا یا حتی بعدتر در شرق‌آسیا چشم‌انداز بلندمدت قیمت‌های جهانی چندان مثبت نیست و کاهش تقاضای کل در اقتصاد بین‌الملل می‌تواند تیشه به ریشه قیمت کامودیتی‌ها در‌ ماه‌های پیش‌رو بزند، باید شرایط به‌نحوی پیش‌می‌رفت که فرصت فعلی در جهت اصلاح قیمت‌ها در بازار‌های جهانی مغتنم شمرده شود و حداقل امکان افزایش هرچند ضعیف قیمت‌ها در بازار سهام با ضربه‌زدن به اعتماد مردم نگاهی کوتاه به شاخص‌های دیگر بورس فراهم شود، آنچه در خلال معاملات روز یکشنبه بر تابلوی اصلی بازار سهام و شاخص‌های آن نمود پیدا کرد، این است که این فرصت از بازار سلب شده است.

ناکارآیی تحلیل‌ها

احتمالا اگر قرار باشد وضعیت به این شکل ادامه پیدا کند، شاخص‌کل بورس به‌عنوان مهم‌ترین نمایشگر این بازار و مهم‌ترین وزنه بر انتظارات آتی سرمایه‌گذاران آن، بیش از پیش افول خواهد کرد، چراکه اینجا دیگر بحث ارزندگی سهام بر مبنای تحلیل بنیادی نیست. اگر قرار باشد ریسک‌های سیستماتیک به‌خصوص ریسک‌های قانونی همچنان فشاری مضاعف بر قیمت سهام وارد کند دیگر نمی‌توان به تحلیل‌های موجود اکتفا کرد، در این شرایط سرمایه‌گذاری در بازار سهام مانند رانندگی در تاریکی است و طبیعتا ریسک تصادف در این تاریکی نیز بسیار بالا خواهد بود. در چنین شرایطی طبیعی است که از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خرد انتظار فداکاری در جهت تمکین بر تحلیل‌های بنیادی را نداشته باشیم و آنها ترجیح دهند در شرایط فعلی حفظ ارزش دارایی‌های خود و پس‌انداز‌هایشان را بر سوگیری‌ها و جهت‌گیری‌های آکادمیک ترجیح دهند.

ابهام جهانی، سرنوشت ایرانی

اما از تمامی این حرف‌ها که بگذریم هفته‌های پیش‌رو روزهایی مهم برای بازارهای کالایی جهانی و به‌تبع آن بورس تهران خواهد بود. بررسی تحولات نرخ بهره در اقتصاد آمریکا، جهت‌گیری‌های بانک مرکزی اروپا و سایر عوامل موجود در این زمینه حاکی از این واقعیت است که حتی با وجود افزایش تند و تیز فعلی در نرخ‌های بهره احتمالا مسیر کنونی بانک‌های مرکزی در جهت اعمال سیاست‌های انقباضی ادامه پیدا کند. این مساله در روزهای آتی ممکن است به خاتمه استراحت قیمت در بازارهای جهانی بینجامد. نمودار شاخص دلار هم‌اکنون حاکی از احتمال افزایش این عامل در روزهای آینده است و آنطور که جرومی پاول می‌گوید؛ اگر در هفته‌های پیش‌رو آمار منتشره در ‌ماه سپتامبر مناسب نباشد، ممکن است روند افزایش نرخ بهره ادامه پیدا کند. طبیعتا چنین امری باز‌هم بازارهای بین‌المللی را در معرض رکود قرار خواهد داد. مضاف بر اینها خود سیاست‌های انقباضی که با شدت زیادی در جریان است می‌تواند به تشدید رکود در اقتصاد جهانی و کاهش تقاضای کل منجر شود. آنطور که جان کاکران، استاد دانشگاه استنفورد و عضو ارشد موسسه هوور در مصاحبه با کیتکو عنوان کرده است؛ فدرال‌رزرو برای کنترل شرایط تورمی نیاز به رویکردی سختگیرانه‌تر دارد. به گمان او اگرچه افزایش نرخ بهره به محدوده ۲۵/ ۲ تا ۵/ ۲ در جهت اعمال سیاست‌های انبساطی بوده است با این حال این افزایش به حدی نسبت به نیاز اقتصاد ناچیز است که در عمل از سوی فعالان بازارهای دارایی در پس خود حاوی پیامی انبساطی برای بازارها است. او در گفت‌وگوی خود به این نکته اشاره می‌کند که فدرال‌رزرو برای رستن از دام تورم سنگین به‌جای افزایش بهره به میزان ۷۵/ ۰درصد باید آن را تا ۹‌درصد افزایش دهد تا از این رهگذر بتواند بر دام کنونی تورم فائق آید. او در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که به گمان وی، خود فدرال‌رزرو و بازارها سعی بر آن دارند تا بدون افزایش شدید نرخ بهره به دوره‌ای با تورم بالاتر گذارکنند. او دلیل این امر را تن‌ندادن به رکود سنگینی می‌داند که به سبب فشارهای سیاسی بر رویکرد تصمیم‌سازان پولی آمریکا اثر گذاشته است. گفته‌های او را می‌توان بدون‌شک برای آینده بازار سهام ایران مهم دانست، در صورتی‌که این اقتصاددان برجسته درست بگوید، احتمالا زمینه برای دور تازه‌ای از صعود فراهم خواهد شد و تورم جهانی به داد سرمایه‌گذاران ایرانی خواهد رسید، با این‌حال اگر فدرال‌رزرو بخواهد در ادامه با شیبی ممتد به رشد نرخ بهره اقدام کند می‌توان گفت که از این رهگذر اوضاع برای بازار سرمایه چندان خوب پیش نخواهد رفت، چراکه در بلندمدت و فراتر از گردونه انتظارات بازارها نرخ بهره همواره با قیمت دارایی رابطه‌ای عکس دارد. با توجه به اینکه پیشتر هدف‌گذاری ۲درصدی از سوی این نهاد برای نرخ تورم آمریکا اعلام‌شده‌، بعید است که انفعال در مقابل تهدید تورم امری جدی باشد، از این‌رو سناریوی دوم را می‌توان محتمل‌تر دانست. همین امر نشان می‌دهد که تا چه حد در شرایط خطیر کنونی بهترین حمایت از بازار سهام عدم‌دست‌درازی به اعتماد مردم و دوری‌گزیدن از تحریک احساسات در آن است.